[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: جلد 33، شماره 98 - ( 3-1404 ) ::
جلد 33 شماره 98 صفحات 130-109 برگشت به فهرست نسخه ها
دو موضوع واژگانی و نحوی در شاهنامه (نمادهای شتاب و نمونه‌ای از مالکیت محمولی)
محمّدحسن جلالیان چالشتری*
دانشگاه تبریز، آذربایجان شرقی، ایران ، mh_jalalian@tabrizu.ac.ir
چکیده:   (3871 مشاهده)
دستیابی به صورتی کهن­‌تر و اصیل­‌تر از شاهنامه، که هرچه بیشتر به سرودۀ فردوسی نزدیک باشد، ایجاب می‌کند که به یکایک عناصر این اثر، از کلی­‌ترین تا ریزترین، توجه شود. ویژگی­‌های منحصربه­‌فرد این اثر از جهت قدمت و حجم چشم­گیرش، که آن را به یکی از مهم­ترین منابع زبان فارسی در حوزه‌های گوناگونی همچون تاریخ، اسطوره­‌شناسی، دستور تاریخی زبان و فنون بلاغت و صنایع ادبی تبدیل کرده است، اهمیت این توجه ویژه را صدچندان می‌­کند. با همین رویکرد، نوشتار حاضر به دو موضوع اصلی می‌پردازد که ذیل آنها به برخی موضوعات دیگر نیز پرداخته شده است: موضوع نخست، یافتن و اثبات مواردی از کاربرد دو واژۀ «باد» و «گرد» است که به‌همراه حرف اضافۀ «از» یا بدون آن معنای شتاب و تندی را دربردارند. دیگر اینکه در تصحیح انتقادی شاهنامه، درباب موضوعات به­‌ظاهر کم ­اهمیتی که تفاوت چندانی بین ضبط اقدم نسخ و اجماع سایر نسخ وجود ندارد، موضوعات کلیدی و مؤثر در معنای ابیات و روال داستان‌ها، ضروری است که در انتخاب ضبط‌­ها حداکثر وسواس و دقت به‌کار گرفته شود و به صِرف وجود واژه­ای از این دست در اقدم نسخ نباید حکم به صحت آن داد و آن را در متن گنجاند. به این موضوع با تکیه بر مصراعی که حاوی نخستین یادکرد ضحاک در شاهنامه است پرداخته شده است: «که از مهر بهرهَ­ش نبود اندکی».
واژه‌های کلیدی: تصحیح انتقادی، قافیه، تلفظ‌های کهن، دست­نویس فلورانس، مالکیت محمولی
متن کامل [PDF 251 kb]   (11 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: سایر
فهرست منابع
1. احمدی گیوی، حسن (1380). دستور تاریخی فعل. 2 جلد. تهران: قطره.
2. بلعمی، ابوعلی محمدبن‌محمد (1353). تاریخ بلعمی. تصحیح محمدتقی بهار. 2 جلد. چاپ دوم. تهران: زوار.
3. بهفر، مهری (1394). شاهنامۀ فردوسی. تصحیح انتقادی و شرح یکایک ابیات. چاپ دوم. تهران: نو- آسیم.
4. خالقی¬‌مطلق، جلال (1389). یادداشت¬های شاهنامه. 3 جلد. تهران: دايرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
5. خالقی‌مطلق، جلال (1390). شاهنامه از دست¬نویس تا متن. تهران: میراث مکتوب.
6. دست‌نويس شاهنامة فردوسي همراه با خمسة نظامي مربوط به سدة ۸ هجري قمري (معروف به شاهنامة سعدلو). چاپ عکسي از روي نسخة متعلق به مرکز دايرة‌المعارف بزرگ اسلامي. با مقدمة فتح‌الـله مجتبايي.
7. دستنویس شاهنامۀ فردوسی کتابخانۀ بادلیان به شمارۀ Elliot 325.
8. دستنویس شاهنامۀ فردوسی کتابخانۀ بادلیان به شمارۀ Ouseley 369.
9. دستنویس شاهنامۀ فردوسی کتابخانۀ بادلیان به شمارۀ Or. 716.
10. دستنویس شاهنامۀ فردوسی کتابخانۀ ملی پاریس به نشان Pers. 228.
11. دهخدا، علی¬اکبر (1377). لغتنامۀ دهخدا. تهران: دانشگاه تهران- مؤسسۀ لغت¬نامۀ دهخدا.
12. طبری، محمد جریر (2536/ 1356) ترجمۀ تفسیر طبری. تصحیح حبیب یغمایی. 7 جلد. چاپ دوم. تهران: توس.
13. عیدگاه طرقبه¬ای، وحید (1399). تلفظ در شعر کهن فارسی. تهران: موقوفات محمود افشار و سخن.
14. فرخی سیستانی (1335). دیوان حکیم فرخی سیستانی. به‌کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: شرکت اقبال و شرکا.
15. فردوسی، ابوالقاسم (1353). شاهنامه. تصحیح ژول مول. 7 جلد. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
16. فردوسی، ابوالقاسم (1380). شاهنامه. تصحیح مصطفی جیحونی. 5 جلد. تهران: شاهنامه‌پژوهی.
17. فردوسی، ابوالقاسم (1384). گزیدۀ شاهنامه. تصحیح و گزینش مصطفی جیحونی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
18. فردوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی ‌مطلق. 8 جلد. تهران: دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
19. فردوسی، ابوالقاسم (1393). شاهنامه. تصحیح جلال خالقی¬‌مطلق. 2 جلد. تهران: سخن.
20. فردوسی، ابوالقاسم (1960-1971). شاهنامه. متن انتقادی تحت نظر عبدالحسین نوشین، مسکو: ادارۀ دانش، شعبۀ ادبیات خاور.
21. قائم¬مقامی، احمدرضا؛ خطیبی، ابوالفضل (1398). به ماه سفندارمد روز ارد: دربارۀ تلفظ و اشتقاق ارد. نامۀ فرهنگستان. شمارۀ 69: 11-40.
22. کزازی، میرجلال¬الدین (1390). نامۀ باستان. ویرایش و گزارش شاهنامة فردوسی. 9 جلد. تهران: سمت.
23. مسعودی، علی¬بن‌حسین (1425هـ./ 2005 م.). مروج¬الذهب و معادن الجوهر. تصحیح کمال حسن مرعی. 4 جلد. صیدا ـ بیروت: المکتبه العصریّه.
24. مکنزی، دیوید نیل (1373). فرهنگ کوچک زبان پهلوی. ترجمۀ مهشید میرفخرایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
25. نسفی، ابوحفص نجم¬الدین عمر (1354). تفسیر نسفی. تصحیح عزیزالله جوینی. 2 جلد. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
26. Brunner, Christopher J. (1977). A Syntax of Western Middle Iranian. Delmar/ New York: Caravan Books.
27. Collinge, N. E. (1985). The Laws of Indo-European. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins Publishing Company. [DOI:10.1075/cilt.35]
28. Durkin-Meiesterernst, Desmond (2004). Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian. Turnhaut: Brepols.
29. Durkin-Meiesterernst, Desmond (2014). Grammatik des Westmitteliranischen. Wien: Verlag der Österrechischen Akademie der Wissenschaften. [DOI:10.2307/j.ctt1vw0pjf]
30. Goldstein, David (2014). "Wackernagel's Law I". Encyclopedia of Ancient Greek Language and Linguistics, vol. 3, ed. Georgios K. Giannakis. Leiden/ Boston: Brill. pp. 508-513.
31. Henning, Walter Bruno (1933). "Das Verbum des Mittelpersischen der Turfanfragmente". ZII: 158-253 (= Acta Iranica 14: 65-160). [DOI:10.1163/9789004672079_005]
32. Kent, Ronald G. (1953). Old Persian, Grammar, Texts, Lexicon. New Haven-Connecticut: American Oriental society.
33. Mohl, Jules (1876-1877). Le Livre des Rois. Vol. 1-7. Paris: Imprimerie Nationale.
34. Skjærvø, Prods Oktar (2009). "Middle West Iranian". Iranian Languages. Ed. Gernot Windfuhr. London & New York: Routledge. Pp. 196-279.
35. Sundermann, Werner (1981). Mitteliranische manichäische Texte Kirchengeschichtlichen Inhalts. Berlin: Akademie-Verlag. [DOI:10.1515/9783112729618]
36. Wolff, Fritz (1965). Glossar zu Firdosis Schahname. Berlin: Georg Olms Verlagsbuchhandlung Hildesheim.
37. Ahmadi Givi, Hasan (2001). Historical Grammar of the Verb. 2 vols. Tehran: Qatreh. [In Persian]
38. Anvari (1985). Divân-e Anvari (Anvari's Divan). Ed. Saʾid Nafisi. Tehran: Sekke & Piruz. [in Persian]
39. Balʾami, Mohammad ibn Mohammad (1974). Târix-e Balʾami (Balʾami's History). Ed. Mohammad Taqi Bahâr. Tehran: Zavvâr. [In Persian]
40. Behfar, Mehri (2015). Šâhnâmeh, Eition and Explanation of all the Poems. 2nd Ed. Tehran: Now & Âsim. [In Persian].
41. Dehxodâ, Ali Akbar (1998). Loqat-nâme-ye Dehxodâ (Dehxodâ's Dictionary) Tehran: Tehran University Publication & Institute of Loqat-nâme-ye Dehxodâ. [In Persian]
42. Facsimile Edition of Saʾdlu Manuscript of Šahnâme and Xamsa of Nezâmi of 8th Century Presented at the Library of the Centre for the Great Islamic Encyclopedia. [In Persian]
43. Farroxi Sistâni (1956). Divân. Ed. Mohammad Dabir-Siyâqi. Tehran: Publications of Eqbâl and Associates. [In Persian].
44. Ferdowsi, Abolqâsem (1960-1971). Šâhnâmeh, Ed. under Supervision of Abdol Hossein Nušin, 9 vols. Moscow: Dâneš Department, Oriental Literature Branch. [In Persian]
45. Ferdowsi, Abolqâsem (2001). Šâhnâmeh, Ed. Jules Mohl, 7 vols. Tehran: Company of Pocket Books. [In Persian]
46. Ferdowsi, Abolqâsem (2001). Šâhnâmeh, Ed. Mostafâ Jeyhuni, 5 vols. Tehran: Šâhnâmeh-Pežuhi Publications. [In Persian]
47. Ferdowsi, Abolqâsem (2005). Sellections of Šahnâmeh, Ed. Mostafâ Jeyhuni. Tehran: Printing and Publishing Organization of the Ministry of Culture and Islamic Guidance. [In Persian]
48. Ferdowsi, Abolqâsem (2007). Šâhnâmeh, Ed. Jalâl Xâleqi Motlaq, 8 vols. Tehran: Center for the Great Islamic Encyclopedia. [In Persian]
49. Ferdowsi, Abolqâsem (2014). Šâhnâmeh, Ed. Jalâl Xâleqi Motlaq, 2 vols. Tehran: Soxan. [In Persian]
50. Qâʾem-Maqâmi Ahmad Rezâ & Xatibi Abolfazl (2018). Be Mâh-e Sefandârmad Ruz-e Erd, Darbâre-ye Talaffoz va Ešteqâq-e Erd (About the Pronunciation and Etymology of Erd) Nâme-ye Farhangestân. vol. 69. pp.11-40. [In Persian].
51. ʾIdgâh Torqabeʾi, Vahid (2020). Pronunciation in the Persian Ancient Poetry. Tehran: Mahmud Afshâr Publications & Âgâh. [In Persian]
52. Kazzâzi, Mir Jalâl al-Din (2011). Nâme-ye Bâstân (Archaic Scripture, Editinon and exegesis of Ferdowsi's Šâhnâmeh). 9 vols. Tehran: SAMT. [In Persian]
53. Mackenzie, David Neil (1994). Concise Dictionary of Pahlavi. Trans. Mahshid Mir Faxrâyi. Tehran: Research Institute of Humanities and Cultural Studies. [In Persian]
54. Masʾudi, Ali ibn Hossein (2005). Moruj al-Dhahab wa Maʾâden al-Jawhar. Ed. Kamâl Hasan Marʾâ. 4 vol.s. Saida-Beirut: Al-Maktabat al-Asrirrat. [In Arabic]
55. Mohl, Jules (1876-1877). Le Livre des Rois. Vol. 1-7. Paris : Imprimerie Nationale.
56. Nasafi, Abu-Hafs Najam al-Din (1975). Tafsir-e Nasafi (Nasafi's Interpetation). Ed. Azizollâh Joveyni. 2 vol.s. Tehran: Foundation of Iranian Culture. [In Persian]
57. Šafiʾi Mahmud (1998). Šâhnâmeh and Grammar. 2nd ed. Tehran: Tehran University Publications. [In Persian]
58. Tabari, Mohammad (1977). Translation of Tabari's Commentry. Ed. Habib Yaqmâyi. Tehran: Tus. [In Persian]
59. Xâleqi Motlaq, Jalâl (2010). Šâhnâmeh Notes. 3 vols. Tehran: Center for the Great Islamic Encyclopedia. [In Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Jalâliân Châleshtari M H. Two Lexical and Syntactic Issues in The Šâhnâmeh: Symbols of Speed and an Example of Predicative Possession. Persian Language and Literature 2025; 33 (98) :109-130
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4408-fa.html

جلالیان چالشتری محمّدحسن. دو موضوع واژگانی و نحوی در شاهنامه (نمادهای شتاب و نمونه‌ای از مالکیت محمولی). زبان و ادبيات فارسی. 1404; 33 (98) :109-130

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4408-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
جلد 33، شماره 98 - ( 3-1404 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.09 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4722