[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: جلد 33، شماره 98 - ( 3-1404 ) ::
جلد 33 شماره 98 صفحات 327-301 برگشت به فهرست نسخه ها
کارکرد تخیل ماده آتش در آثار فروغ فرخزاد
شکیلا نجاری1 ، علیرضا نیکویی*2 ، معصومه غیوری1
1- دانشگاه گیلان، گیلان، ایران
2- دانشگاه گیلان، گیلان، ایران ، nikouei@Guilan.ac.ir
چکیده:   (722 مشاهده)
گاستون باشلار (1962-1884)، نظریه‌پرداز نامدار فرانسوی، با تفسیر روان‌شناختی متون و بهره‌گیری از کهن‌الگوهای آتش، آب، باد و خاک به بررسی تخیل در متون پرداخته است. ازنظر باشلار، کارِ قوه تفکرْ تولید مفاهیم است و صورخیال محصول قوه تخیل‌اند. انسان پیش‌ازآنکه ببیند یا تجربه کند تخیل می‌کند. باشلار در این دیدگاه ادبیات و هنر را برآمده از تخیل ناب دانسته و معتقد است صورخیال بیانی و کلیشه‌ای در این رویکرد اهمیتی ندارد، بلکه تصاویر تخیلی‌ای مهم هستند که از چهار عنصر اصلی سرچشمه گرفته باشند. از دید باشلار، کار تخیل آن است که از ضمیر ناخودآگاه الهام بگیرد و انتخاب کند که کدام عنصر وجه غالب تفکر نویسنده باشد. ممکن است نویسنده در اثر خود، گریزی به هر چهار عنصر داشته باشد، اما تنها یک عنصر در میدان تفکر و تخیل غالب نویسنده پیروز خواهد بود. ریشه تفاوت کاربرد این عناصر در شعر، ضمیر ناخودآگاه گوینده است که امیال و آرزوهای درونی، خاطرات دوره کودکی و محلی را که نویسنده در آن رؤیاپردازی کرده دربرمی‌گیرد. پس، این مفهوم که تخیل مادی هر نویسنده با دیگری متفاوت است، در تفاوت زیستی، تجربی، حسی و فکری آنان ریشه دارد. در این پژوهش، پس از بررسی نظریات باشلار درباب تخیل ماده آتش که در کتاب روان‌کاوی آتش و شعله شمع گرد آمده است، تمام آثار فروغ فرخزاد را، که به‌نوعی به این مؤلفه‌ها اشاره داشتند، بررسی کردیم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که از میان چهار عنصر، آتش در اشعار اولیه فرخزاد برجسته‌تر است که نمودی از  شور عاشقانه، احساسات و تجربه عشقی تنانه فروغ است.
واژه‌های کلیدی: باشلار، تخیل ماده، روان‌کاوی آتش، شعله شمع، فروغ فرخزاد
متن کامل [PDF 643 kb]   (12 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: نظریه های ادبی
فهرست منابع
1. اسفندی، اسفندیار؛ غلامی، فاطمه (1386). تشریح دوگانگی نماد آتش در آیین زرتشتی. پژوهش ادبیات معاصر جهان. 12(38): 5-17.
2. ایرانزاده، نعمت‌الله؛ عرش‌اکمل، شهناز (1397). پدیدارشناسی تصویر آتش در اشعار اخوان‌ثالث با تکیه‌بر آرای گاستون باشلار. مطالعات زبانی و بلاغی (18)9: 351-376.
3. باشلار، گاستون (1378). روان‌کاوی آتش. ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.
4. باشلار، گاستون (1400الف). آب و رؤیاها؛ جستاری درباب تخیل ماده. ترجمة مسعود شیربچه و معظم وطن‌خواه. تهران: نقش‌جهان.
5. باشلار، گاستون (1400ب). خاک و رؤیاپردازی‌های آرمیدن: گفتاری در صورخیال درونبودگی. ترجمة مسعود شیربچه. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
6. باشلار، گاستون (1400ج). هوا و رؤیاها، جستاری در تخیل حرکت. ترجمة مسعود شیربچه. تهران: نقش جهان‌مهر.
7. بندهشن (1385). ترجمة مهرداد بهار. چاپ سوم. تهران: توس.
8. پورشهرام، سوسن (1392). تخیّل ادبي كهن‌الگوي آتش در داستان سیاوش ازمنظر گاستون باشلار. مطالعات داستان. سال اول. شمارة 4: 35-46.
9. جواری، محمدحسین؛ دفترچی، نسرین؛ شهنازخضرلو، علی‌اصغر (1391). تحلیل شعر ققنوس نیما یوشیج با نگرشی به اندیشه‌های گاستون باشلار. بهارستان سخن (ادبیات فارسی). 8 (19): 89-105.
10. خوارزمی، حمیدرضا؛ محمودآبادی، لاله (1397). چهارآخشیج در اوستا. پازند. 14(55-54): 21-36.
11. دادور، ابوالقاسم؛ منصوری، الهام (1385). درآمدی بر اسطوره‌ها و نمادهای ایران و هند در عهد باستان. تهران: دانشگاه الزهراء با همکاری انتشارات کلهر.
12. ذوالفقارخانی، مسلم (1399). بررسی اصالت زن ـ طبیعت و اندیشه‌های طبیعت‌گرایانة فروغ فرخزاد. پژوهشنامة ادب غنایی. سال هجدهم. شمارة 34: 142-123.
13. رمضان‌ماهی، سمیه؛ فدوی، سیدمحمد؛ بلخاری، حسن (1390). تجلی آیین ور در نگارة گذر سیاوش از آتش. هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی. 2(41): 53-62.
14. سادات‌هاشمی، الهه؛ کهنمویی‌پور، ‌ژاله (1391). دو مضمون آب و آتش در همنوایی شبانة ارکستر چوب‌ها. پژوهش ادبیات معاصر جهان. 68 (18): 167-183.
15. ستاری، جلال (1366). رمز و مثل در روان‌کاوی. تهران: توس.
16. فرخزاد، فروغ (1348). دیوار. تهران: امیرکبیر.
17. فرخزاد، فروغ (1349). اسیر. چاپ ششم. تهران: امیرکبیر.
18. فرخزاد، فروغ (1399). مجموعه اشعار کامل. به‌کوشش اسفندیار مغموم. تبریز: مؤلف.
19. فرنبغ‌دادگی (1369). بندهش. ترجمة مهرداد بهار. تهران: توس.
20. فضایلی، سودابه (1384). فرهنگ غرایب: آیین‌ها، اساطیر، رسوم، حرکات آیینی، اشیاء متبرک، کتاب‌های قدسی، اصطلاحات عرفانی. جلد اول. تهران: افکار.
21. کوشش، رحیم؛ کفاشی، امیررضا (1390). بررسی تطبیقی نمادینگی عناصر طبیعت در شاهنامه. ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی 7(24): 123-151.
22. گزیده‌های زادسپرم (1366). ترجمه و تصحیح محمدتقی راشدمحصل. تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
23. میرفخرایی، مهشید (1367). روایت پهلوی. چاپ اول. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
24. واحددوست، مهوش (1387). نهادینه‌های اساطیری در شاهنامة فردوسی. تهران: سروش.
25. Esfandi, Esfandiyâr, and Qolâmi, Fâtemeh (2007). Explaining the Duality of the Fire Symbol in Zoroastrianism. Research in Contemporary World Literature, year.12, vol. 38, pp. 5-17. [in Persian].
26. Irânzâde, Nematollâh, and Arš Akmal, Šahnâz (2018). Phenomenology of Fire Image in the Poems of Axavân Sâles based on Gaston Bachelard Thoughts. Linguistic and Rhetorical Studies, year. 9, Vol. 18, pp. 351-376. [in Persian].
27. Bachelard, Gaston (1999). The Psychoanalysis of Fire. Trans. Jalâl Sattâri. Tehran: Tus. [in persian].
28. Bachelard, Gaston (2021a). Water and Dreams: An Essay on the Imagination of Matter. Trans. Masud Širbačeh and Moazzam Vatanxâh. Tehran: Naqš-e Jahân. [in persian].
29. Bachelard, Gaston (2021b). Earth and Reveries of Repose: An Essay on the Imagination of Interiority. Trans. Masud Širbače. Tehran: Rowšangarân and Women's Studies Publications. [in persian].
30. Bachelard, Gaston (2021c). Air and Dreams: An Essay on the Imagination of Movement. Trans. Masud Širbače. Tehran: Naqš-e Jahânmehr. [in Persian].
31. Dâdvar, Abolqâsem; Mansuri, Elhâm (2006). An Introduction to the Myths and Symbols of Iran and India in Ancient Times. Tehran: Al-Zahrâ University in collaboration with Kalhor Publications. [in persian].
32. Faranbaq dâdegi (1990). Bundahišn. Trans. Mehrdâd Bahâr. Tehran: Tus. [in persian].
33. Faranbaq-dâdegi (2006). Bundahišn. Trans. Mehrdâd Bahâr, 3rd Ed. Tehran: Tus. [in persian].
34. Farroxzâd, Forouq (1970). Asir (Captive). 6th ed. Tehran: Amir Kabir. [in persian].
35. Farroxzâd, Forouq (1969). Divâr (The Wall). Tehran: Amir Kabir. [in persian].
36. Farroxzâd, Forūq (2020). Collection of Poems. Esfandiyâr Maqmum, Ed. Tabriz: Moallef. [in persian].
37. Fazâyeli, Sudâbeh (2005). Dictionary of Mysteries. Dictionary of Wonders (or Mysteries): Rites, Miths, Coutumes, gestes rituels, object benis, livres sacrees, termes esoteriiques. Vol. 1, 1st Ed. Tehran: Afkâr. [in persian].
38. Gozide-hâ-ye Zâdesparam (1987). Trans. Mohammad Taqi Râšed Mohassel. Tehran: Cultural Studies and Research. [in persian].
39. Hinnells, John Russell (2010). Persian Mythology. Trans. Žaleh Âmuzgâr & Aḥmad Tafazzoli. Tehran: Češmeh. [in persian].
40. Javâri, Mohammad Hosein, Daftarči, Nasrin, and Šahnâzxezrlu, Ali Asqar (2012). Analysis of Nimâ Yušij's "Phoenix" Poem with an Approach to Gaston Bachelard's Thoughts. Bahârestân-e Soxan (Persian Literature), year 8, vol. 19, pp.89-104. [in persian].
41. Kušeš, Raḥim, & Kaffâši, Amir Rezâ (2011). A Comparative Study of Symbolic Elements of Nature in the Šahnameh. Mystical and Mythological Literature, year 7. Vol. 24, pp.123-151. [in persian].
42. Mirfaxrâyi, Mahšid (1988). Pahlavi Revâyat. (1st ed.). Tehran: Ministry of Culture and Higher Education. [in persian].
43. Puršahrâm, Susan (2013). Literary Imagination of Archetype of Fire in the Story of Siyâvaš, Based on the Views of Gaston Bachelard. Fiction Studies, year 1. vol. 4. pp. 35-46. [in persian].
44. Pūrnâmdâriyân, Taqi (2002). My House is Cloudy (Xane-am abri ast). 2nded. Tehrân: Soruš. [in persian].
45. Ramezânmâhi, Somayye; Fadavi, Seyyed Mohammad; Bolxâri, Hasan. (2011). Ritual of Var in the Miniature of Siyâvaš Passing of Fire. Journal of Fine Arts: Visual Arts, year 28, vol. 4, pp.53-62. [in Persian].
46. Sâdât Hâšemi, Kahnamuipur, Žaleh (2012). Two Themes of "Water" and "Fire" in "Nocturnal Harmony of Wood Orchestra". Research in Contemporary World Literature, year.18, vol. 1, pp. 167-183. [in Persian].
47. Sattâri, Jalâl (1987). Symbol and Proverb in Psychoanalysis. Tehran: Tus. [in Persian].
48. Vaheddust, Mahvaš (2008). Mythological Institutions in Ferdowsi's Šâhnâmeh. Tehran: Soruš. [in Persian].
49. Xârazmi, Hamid Rezâ; Mahmoudâbâdi, Lâleh (2018). Four Elements in Avestâ. Pâzand, year 14, vol. 54-55, pp. 21-36. [in persian].
50. Zolfaqârxâni, Moslem (2020). Woman-Nature Principle in Foruq Farroxzâd's Poetry and her Nature-oriented Thoughts. Research Journal of Lyrical Literature, Sistân and Balučestân University, year18, vol. 34, pp.123-142. [in persian].
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Najjâri S, Nikouei A, Qayouri M. The Function of the Imagination of the Element of Fire in Forouq Farrokhzâd’s Works. Persian Language and Literature 2025; 33 (98) :301-327
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4469-fa.html

نجاری شکیلا، نیکویی علیرضا، غیوری معصومه. کارکرد تخیل ماده آتش در آثار فروغ فرخزاد. زبان و ادبيات فارسی. 1404; 33 (98) :301-327

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4469-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
جلد 33، شماره 98 - ( 3-1404 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.08 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4722