:: سال 25، شماره 82 - ( مقالات منتشر شده 1396 ) ::
جلد 25 شماره 82 صفحات 258-241 برگشت به فهرست نسخه ها
کنش‌های گفتاری پنج‌گانه در شعر «صدای پای آب» سپهری
حمید عبداللهیان 1، علی‌اصغر باقری2
1- دانشگاه اراک ، abdollahian2002@yahoo.com
2- دانشگاه مشهد
چکیده:   (5675 مشاهده)
یکی از دیدگاه‌های تحلیل متن، که براساس آن می‌توان مفاهیم بلاغی و ادبی را در واحدهای کوچک زبانی (جمله) بررسی کرد، نظریه فلسفه زبانی «کنش گفتار» است. مقاله حاضر شعر «صدای پای آب» سهراب سپهری را براساس این نظریه تحلیل می‌کند. این شعر براساس الگوی اصلاح‌شده کنش‌های گفتاری پنج‌گانه جی. آر. سرل، و سه شیوه تأثیرگذاری نگارنده بررسی‌ شده است. پس از تبیین اصطلاحات و اصول نظریه کنش گفتار و تبیین مفهوم سه شیوه تأثیرگذاری متناسب با این نظریه، ذیل هرکدام از کنش‌های پنج‌گانه (اظهاری، ترغیبی، تعهدی، عاطفی و اعلامی)، جمله‌هایی از شعر جهت نمونه بررسی‌ شده است. سپهری کنش‌های اظهاری و عاطفی را در همه بندهای شعر، و کنش ترغیبی را در بیش از نیمی از بندها انجام داده، اما کنش تعهدی و اعلامی را در هیچ‌کدام از بندها انجام نداده‌است. شاعر برای شدت‌بخشیدن به تأثیر سخنش، از قابلیت‌هایی نظیر تکرار کنش‌ها، تشدید کنش‌ها و پیوند کنش‌ها استفاده کرده‌است. سپهری ازطریق کنش‌های اظهاری، ترغیبی و عاطفی، گذشته و حال جهان را شرح و نقد می‌کند و نیز با ارائه نوعی بینش شاعرانه و تبیین جهان آرمانی‌اش، مخاطب را به سبک خاصی از زندگی ترغیب می‌کند و در این راه از سه شیوه تأثیرگذاری به‌صورت خلاقانه‌ استفاده می‌کند. سپهری به‌دلیل ویژگی‌ها و کاربردهای خاص کنش تعهدی و اعلامی نتوانسته است از آنها در این شعر استفاده کند. 
واژه‌های کلیدی: جهان‌بینی آرمانی شاعر، نظریه کنش گفتار، کنش‌های گفتاری پنج‌گانه، آستن، سرل، سپهری، «صدای پای آب»
متن کامل [PDF 275 kb]   (2815 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. استرول، اورام (1392) فلسفة تحليلي در قرن بيستم. ترجمة فريدون فاطمي. تهران: مرکز.
2. حسيني، صالح (1371) نيلوفر خاموش. تهران: نيلوفر.
3. حقوقي، محمد (1372) شعر زمان ما (3): سهراب سپهري. تهران: نگاه.
4. زرقاني، سيدمهدي و الهام اخلاقي (1391) «تحليل ژانر شطح براساس نظرية کنش گفتار». مجلة ادبيات عرفاني دانشگاه الزهرا. 3 (2) (پياپي 6): 61-80.
5. سپهري، سهراب (1383) هشت کتاب. تهران: طهوري.
6. سرل، جان راجرز (1969/1387) افعال گفتاري. ترجمة محمدعلي عبداللهي. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي.
7. سرل، جان راجرز (1380) نگرش‌هاي نوين در فلسفه: فلسفة تحليلي. ترجمة محمد سعيدي‌مهر. قم: مؤسسه فرهنگي طه‌ـ دانشگاه قم.
8. شميسا، سيروس (1382) نگاهي به سپهري. تهران: صداي معاصر.
9. عابدي، کاميار (1375) از مصاحبت آفتاب. تهران: روايت.
10. عرب يوسف‌آبادي، فائزه و همکاران (1391) «بررسي تطبيقي کنش‌هاي گفتاري مقامه في السکباج از مقامات حميدي با مقامه المضيريه از مقامات بديع‌الزمان همداني». نشرية ادبيات تطبيقي دانشگاه شهيد باهنر کرمان. 4 (3)، شمارة پياپي 7: 125-147.
11. عموزاده، محمد و محمود رمضان‌زاده (1385) «کنش‌هاي گفتاري و اهميت آن در تحليل متن». مجلة دانشکده ادبيات و علوم انساني مشهد. 39 (2) (پياپي 152): 77-96.
12. Abrams, M. and G. Harpham (2012) A Glossary of Literary Terms. 10th ed. Boston: Wadsworth.
13. Austin, J. (1962) How to do things with words. London: Oxford University Press.
14. Searle, j. (1969) Speech Acts: an essay in the philosophy of language. Cambridge: Cambridge University press.
15. Searle, J. (1976) "A Classification of Illocutionary Acts", Language in Society. 5 (1): 1-23. [DOI:10.1017/S0047404500006837]
16. Searle, J. (1968) "Austin on Locutionary and Illocutionary acts" The Philosophical Review. 77 (4): 405-424. [DOI:10.2307/2183008]
17. Searle, J. (1979) Expression and Meaning: studies in the theory of speech acts. Cambridge: Cambridge University Press.
18. Searle, J. and D. Vanderveken (1985) Foundations of Illocutionary Logic. Cambridge: Cambridge University Press.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 25، شماره 82 - ( مقالات منتشر شده 1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها