:: سال 25، شماره 83 - ( مقالات منتشر شده 1396 ) ::
جلد 25 شماره 83 صفحات 42-23 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی مصداق‌های چندصدایی در رمان دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد
نوشین استادمحمدی 1، حسین فقیهی2 ، حسین هاجری3
1- دانشگاه الزهراء ، n.ostadmohamady@alzahra.ac.ir
2- دانشگاه الزهراء
3- مؤسسه سمت
چکیده:   (5763 مشاهده)
رمان دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد، به‌قلم شهرام رحیمیان، اثری مدرن و از رمان­های سیاسی درخور‌تأمل است که به بازنگری متفاوت کودتای 28 مرداد، با تکیه بر مسائل روانی شخیت‌­های سیاسی، می‌­پردازد. در این جستار، با دقت در مؤلفه «چندصدایی» باختین، ضمن تبیین این اصطلاح، مصداق­‌ها و کاربست آن را با شیوه توصیفی‌ـ‌تحلیلی در رمان بررسی کرده­‌ایم و کوشیده‌­ایم در ابتدا به این سؤال که «چندصدایی چه مؤلفه­‌هایی دارد و چگونه در رمان تجسم یا نمود می‌­یابد» پاسخ دهیم. براین‌اساس، در این مقاله تأکید بر مؤلفه‌­های چندصدایی، ازجمله ساختار مفاهیم متقابل، تغییر ناگهانی زاویه دید، چندصدایی در میان اقشار اجتماعی در رمان، حضور شخصیت‌های متفاوت و متضاد در یک فرد (چندشخصیتی)، چندزبانی، بینامتنیت و...، است. سپس، این شاخصه­‌ها در رمان بررسی‌ و تحلیل می‌شوند. برآیند این مقاله حاکی از آن است که رمان چندصدا با ابزارهایی که در اختیار خواننده قرار می‌­دهد او را به دریافتی نو از متن رهنمون می‌­کند.
 
واژه‌های کلیدی: چندصدایی، باختین، دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد، چندزبانی، چندشخصیتی، بینامتنیت
متن کامل [PDF 317 kb]   (1452 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. آدام، ژان ميشل و فرانسوا رواز (1385) تحليل انواع داستان. ترجمة آذين حسين‌زاده و کتايون شهپرراد. چاپ دوم. تهران: قطره.
2. آدورنو، تئودور (1384) «جايگاه راوي در رمان معاصر». ترجمة يوسف اباذري. ارغنون. سال دوم. شمارة 7و8: 409-416.
3. آلن، گراهام (1385) بينامتنيت. ترجمة پيام يزدانجو. تهران: مرکز.
4. احمدي، بابک (1380) ساختار و تأويل متن. چاپ پنجم. تهران: مرکز.
5. باختين، ميخائيل (1384) تخيل مکالمه¬اي، جستارهايي دربارة رمان. ترجمة آذين حسين‌زاده، تهران: مرکز مطالعات و تحقيقات هنري وزارت فرهنگ و ارشاد.
6. ــــــــ (1383) زيبايي‌شناسي و نظرية رمان. ترجمة آذين حسين‌زاده. تهران: مرکز مطالعات و تحقيقات هنري.
7. بهراميان، اکرم و همکاران (1390) «مقايسة جلوه¬هاي چندآوايي باختين در نمايشنامة داستان دور و دراز و سلطان ابن‌سلطان و به ديار فرنگ به روايت مرد مشکوک و رمان اسفار کاتبان (ابوتراب خسروي)». نشرية هنرهاي زيبا- هنرهاي نمايشي و موسيقي. شمارة 44: 13-23.
8. پاينده، حسين (1391) «رمان دکتر نون اثري مدرن و چندصدا». کتاب ماه ادبيات. شمارة 68. پياپي: 182: 53-55.
9. ــــــــ (1389) «شخصيت¬پردازي کوبيستي در يک رمان مدرن ايراني». مجلة اطلاعات حکمت و معرفت. شمارة 49: 9-17.
10. ــــــــ (1388) نقد ادبی و دموکراسی. چاپ دوم. تهران: نيلوفر.
11. ــــــــ (1387) «همسرايي صداهاي ناهم‌خوان: شازده احتجاب ازمنظر نظرية باختين» (ضميمة روزنامة اعتماد، ۸۷/۹/۲).
12. ــــــــ (1386) «بازتاب تحول مستمر: رمان از منظر ميخائيل باختين». روزنامة اعتماد، ۸۶/۳/۱۶.
13. پورآذر، رويا (1387) «تخيل مکالمه¬اي: جستارهايي دربارة رمان/ميخائيل باختين». نقد ادبي. شمارة 4: 189- 194.
14. پوينده، محمد (1373) سوداي مکالمه، خنده، آزادي، ميخائيل باختين. تهران: آرست.
15. تلاوي، محمدنجيب ( 2000) وجهة النظر في روايات الأصوات العربية، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
16. تودوروف، تزوتان (1391) منطق گفت‌وگويي ميخائيل باختين. ترجمة داريوش کريمي. چاپ دوم. تهران: مرکز.
17. خدايي¬راد، لطف‌الـله (1391) «نگاهي به ديالوژيسم باختين و جهان او». کتاب ماه فلسفه. شمارة 60: 6-11.
18. داهرتي، توماس (1387) شخصيت¬پردازي در روايت پسامدرن، ادبيات پسامدرن. ترجمه و تدوين پيام يزدانجو. تهران: مرکز.
19. رامين¬نيا، مريم (1390) بررسي و تحليل چندآوايي در مثنوي مولوي. رسالة دکتري زبان و ادبيات فارسي. دانشگاه تربيت مدرس.
20. رحيميان، شهرام (1383) دکتر نون زنش را بيشتر از مصدق دوست دارد. چاپ دوم. تهران: نيلوفر.
21. رستمي، فرشته (1389) «ساختار (صدا) در داستان¬هاي مندني¬پور، نقش (زاوية ديد) در (صدا)ي داستان». شعرپژوهي. شمارة 6: 99- 126.
22. سليمي، کوچي، ابراهيم و فاطمه سکوت جهرمي (1391) «گفت‌وگومداري و چندصدايي در رمان جزيرة سرگرداني اثر سيمين دانشور». پژوهش ادبيات معاصر جهان. دورة هفدهم. شمارة 2: 77-91.
23. عباسي، حبيب‌الـله و فرزاد بالو (1388) «تأملي در مثنوي معنوي با رويکرد منطق مکالمه¬اي باختين». نقد ادبي. شمارة 5: 147-174.
24. فوستر، ادوارد مورگان (1369) جنبه¬هاي رمان. ترجمة ابراهيم يونسي. چاپ چهاردهم. تهران: نگاه.
25. قاسم¬زاده، سيدعلي و مصطفي گرجي (1390) «تحليل گفتمان انتقادي رمان دکتر نون زنش را بيشتر از مصدق دوست دارد». ادب‌پژوهي. شمارة 17: 33-63.
26. قبادي، حسينعلي و همکاران (1389) «چندآوايي و منطق گفت‌وگويي در نگاه مولوي به مسئلة جهد و توکل با تکيه بر داستان شير و نخچيران». جستارهاي ادبي. شمارة 170: 71-94.
27. کهنمويي¬پور، ژاله (1388) «ميخائيل باختين و نظام گفتمان ادبي». پژوهشنامة فرهنگستان هنر. شمارة 12: 23-35.
28. ــــــــ (1387) «چندآوايي در متون داستاني». پژوهشنامة علوم انساني. شمارة 57: 397-414.
29. گودرزي، محمدرضا (1390) «چندصدايي يا تک¬صدايي در ادبيات داستاني ايرانيان در سال¬هاي پس از انقلاب اسلامي». در: مجموعه مقالات گفت‌وگومندي در هنر و ادبيات. به‌کوشش بهمن نامورمطلق و منيژه کنگراني: 65-78. تهران: سخن.
30. لاج، ديويد ( 1386) رمان پسامدرنيستي، نظريه¬هاي رمان. ترجمة حسين پاينده. تهران: نيلوفر.
31. معين، بابک (1390) «طنين چندصدايي و بينش زيبايي¬شناسي داستايوفسکي در رمان نو». در: مجموعه مقالات گفت‌وگومندي در هنر و ادبيات. به‌کوشش بهمن نامورمطلق و منيژه کنگراني: 159-172. تهران: سخن.
32. مقدادي، بهرام (1378) فرهنگ اصطلاحات نقد ادبي. تهران: فکر روز.
33. مقدسي، احسان (1386) «ادبيات چندصدايي و نمايشنامه با بررسي مهاجران از اسلاومير ميروژک». نشرية صحنه (هنر و معماري). شمارة 58و 59؛ 53-59.
34. مکاريک، ايرنا ريما (1388) دانش¬نامة نظريه¬هاي ادبي معاصر. ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوي. تهران: آگه.
35. مک‌کافري، لري (1387) ادبيات داستاني پسامدرن، ادبيات پسامدرن. ترجمه و تدوين پيام يزدانجو. تهران: مرکز.
36. نامورمطلق، بهمن (1390) «چندصدايي باختيني و پساباختيني (تکوين و گسترش چندصدايي با تأکيد بر هنر و ادبيات)». در: مجموعه مقالات گفت‌وگومندي در هنر و ادبيات. به‌کوشش بهمن نامورمطلق و منيژه کنگراني: 11-32. تهران: سخن.
37. ــــــــ (1387) «باختين، گفت‌وگومندي و چندصدايي؛ مطالعة پيشابينامتنيت باختيني». نشرية شناخت. شمارة 57: 397-413.
38. ــــــــ (1386) «ترامتنيت مطالعة روابط يک متن با ديگر متن¬ها». پژوهشنامة علوم انساني. شمارة 56: 83-98.
39. نجوميان، اميرعلي و محمد غفاري (1390) «گفتمان غيرمستقيم آزاد در رمان لب بر تيغ نوشته حسين سناپور». پژوهش ادبيات معاصر جهان. دورة شانزدهم. شمارة 4: 91-106.
40. نجوميان، اميرعلي (1390) «خوانش پولي‌فونيک، خوانش کنترپوان و خوانش زايشي واساز». در: مجموعه مقالات گفت‌وگومندي در هنر و ادبيات. به‌کوشش بهمن نامورمطلق و منيژه کنگراني. تهران: سخن: 33-48.
41. نوبخت، محسن (1391) «چندصدايي و چندشخصيتي در رمان پسامدرن ايران، با نگاهي به رمان اسفار کاتبان از ابوتراب خسروي». زبان‌شناخت. پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي. سال سوم. شمارة 2: 85-120.
42. Bakhtin, Mikhail (1935) Discourse in the Novel. The dialogic imagination: four essays. trans: Mikhael Holquist and Caryl Emerson. Austin:university of Texas.
43. ــــــــ (1970) La poe'tiquede. Dostoiesvski. Paris: seuil.
44. ــــــــ (1981) The Dialogic Imagination: Four Essays.Trans: Michael Holquist. Austin: University of Texas Press.
45. ــــــــ (1984) Problems of Dostoevsky's poetics. trans: caryl emerson. Manchester: ManchesterUniversity Press.
46. Barthes, Roland (2010) The Death of the Author. The Norton Anthology of Theory and Criticism. Ed: Vincent B. Leitch. 2nd ed. New York: Norton.
47. Belova, olga (2010) Polyphony and sense of self in flexible organizations. Scandinavian jou. [DOI:10.1016/j.scaman.2009.11.009]



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 25، شماره 83 - ( مقالات منتشر شده 1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها