[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: سال 24، شماره 80 - ( مقالات منتشر شده 1395 ) ::
جلد 24 شماره 80 صفحات 159-137 برگشت به فهرست نسخه ها
تحلیل شناختی استعاره مفهومی ‌«جمال» در مثنوی و دیوان شمس
ذوالفقار علامی 1، طاهره کریمی
1- ، zalami@alzahra.ac.ir
چکیده:   (8535 مشاهده)

در این مقاله با استفاده از نظریه شناختی استعاره معاصر، کارکردهای استعاره مفهومی ‌«جمال» و خوشه­های تصویری مرتبط با آن یعنی جهان، انسان، صورت (رخ)، آفتاب، آیینه و جز آن در غزل­های مولوی تحلیل و تبیین می­شود. پژوهش حاضر به این می‌پردازد که پیوندِ میان استعاره و بنیانِ فکری شاعر به چه شکل است و مولوی چگونه توانسته است ازطریق استعاره جمال، ایدئولوژی خود را مطرح کند. بن­مایه استعاره مفهومی جمال در گفتمانِ کلامی، براساس نظریه «رؤیت» است. رؤیت با ورود به گفتمان عرفان در بافتِ استعاری جمال قرار می­گیرد و انتقال از ایده به استعاره و زبان هنری صورت می­گیرد. از رهگذر بررسی استعاره جمال و خوشه­های تصویری آن در مثنوی و دیوان شمس درمی‌یابیم که «خداوند دیدنی است». این انگاره استعاری در ژرف‌ساختِ کلّ اثر نمایان است. مولوی با توجه به این انگاره، جمال حق را در خرده‌استعاره­های حسن یوسف، جهان، انسانِ کامل، آفتاب و خوراک به تصویر می­کشد و با کمک همین خرده­استعاره­ها دیدنی‌بودن خداوند را اثبات می­کند. براساسِ مدلِ ارائه­شده در این مقاله، می­توان از رهگذر مطالعه روابطِ میان استعاره­ و ایدئولوژی، بازخوانی تازه­ای از ادبیات فارسی به‌ویژه گفتمان­های عرفانی به دست داد.  

واژه‌های کلیدی: مولوی، مثنوی، دیوان شمس، استعاره مفهومی، جمال، رؤیت
متن کامل [PDF 294 kb]   (2964 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. ابونصر سرّاج طوسي، عبدالـله‌بن‌علي (1914م) اللمع في التصوف. تصحيح رينولد الن نيکلسون. ليدن: مطبعة بريل.
2. ابونصر سرّاج طوسي، عبدالـله‌بن‌علي (1382) اللمع في التصوف. تصحيح رينولد الن نيکلسون. ترجمة مهدي محبتي. تهران: اساطير.
3. اشعري، ابوالحسن (بي¬تا) الإبانه عن اصول الديانه. تحقيق و تصحيح فوقيه حسين محمود. جمهورية مصر العربيه: بي¬جا.
4. اشعري، ابوالحسن (1952م) اللمع في الردّ علي اهل الزيغ و البدع. تصحيح الأب تشرد يوسف مکارثي اليسوعي. بيروت: مکتبه الکاثوليکيه.
5. افراسياب¬پور، علي¬اکبر (1380) زيبايي¬پرستي در عرفان اسلامي. تهران: طهوري.
6. افلاکي، شمس¬الدين احمد (1382) مناقب¬العارفين. به‌کوشش تحسين يازيجي. 2 جلد. تهران: دنياي کتاب.
7. بهنام، مينا (1389) «استعارة مفهومي نور در ديوان شمس». نقد ادبي. سال سوم. شمارة 10: 91- 114.
8. پراودفوت، وين (1377) تجربة ديني. ترجمة عباس يزداني. قم: مؤسسة طه.
9. پورجوادي، نصرالـله (1375) رؤيت ماه در آسمان: بررسي تاريخي مسئله لقاءالـله در کلام و تصوف. تهران: مرکز نشر دانشگاهي.
10. ريتر، هلموت (1379) درياي جان؛ سيري در آرا و احوال شيخ فريدالدين نيشابوري. ترجمة عباس زرياب خويي و مهرآفاق بايبوردي. تهران: الهدي.
11. زرين¬کوب، عبدالحسين (1389) بحر در کوزه؛ نقد و تفسير قصه¬ها و تمثيلات مثنوي. تهران: علمي.
12. ستاري، جلال (1374) عشق صوفيانه. تهران: مرکز.
13. سمعاني، احمدبن‌منصور (1368) روح¬الارواح في شرح اسماء الملک الفتاح. تصحيح نجيب مايل هروي. تهران: علمي و فرهنگي.
14. شفيعي‌کدکني، محمدرضا (1380) زبور پارسي. تهران: آگه.
15. شفيعي‌کدکني، محمدرضا (1387) غزليات شمس تبريز. تهران: سخن.
16. شفيعي‌کدکني، محمدرضا (1392) زبان شعر در نثر صوفيه: درآمدي به سبک¬شناسي نگاهِ عرفاني. تهران: سخن.
17. شمس¬ تبريزي، محمدبن‌ملک‌داد (1384) مقالات. به اهتمام محمد علي موحد. چاپ سوم. تهران: خوارزمي.
18. شميسا، سيروس (1381) شاهدبازي در ادبيات فارسي. تهران: فردوس.
19. طوسي، احمد بن محمد (1382) قصة يوسف(ع) الستين الجامع الطائف البساطين. به اهتمام محمد روشن. تهران: علمي و فرهنگي.
20. عابدي، محمود (1384) کشف‌المحجوب. تهران: سروش.
21. عطار نيشابوري، فريدالدين (1362) ديوان عطار. تهران: علمي و فرهنگي.
22. عطار نيشابوري، فريدالدين (1388 الف) الهي‌نامه. مقدمه و تصحيح و تعليقات محمدرضا شفيعي‌کدکني. تهران: سخن.
23. عطار نيشابوري، فريدالدين (1388 ب) منطق¬الطير. مقدمه و تصحيح و تعليقات محمدرضا شفيعي‌کدکني. تهران: سخن.
24. عين¬القضات همداني (1350) نامه¬ها. به اهتمام علينقي منزوي و عفيف عسيران. تهران: بنياد فرهنگ ايران.
25. عين¬القضات همداني (1370) تمهيدات. تصحيح عفيف عسيران. تهران: کتابخانه طهوري.
26. غزالي، ابو حامد محمد (1384) کيمياي سعادت. به‌کوشش حسين خديوجم. تهران: علمي و فرهنگي.
27. غزالي، احمد (1370) مجموعة آثار فارسي (سوانح). به‌اهتمام احمد مجاهد. تهران: دانشگاه تهران.
28. فتوحي، محمود (1390) سبک¬شناسي (نظريه¬ها، رويکردها و روش¬ها). تهران: سخن.
29. فروزانفر، بديع¬الزمان (1355) خلاصة¬ مثنوي. تهران: دانشگاه سپاهيان انقلاب ايران.
30. فروزانفر، بديع¬الزمان (1390 الف) احاديث و قصص مثنوي. به‌کوشش حسين داودي. تهران: اميرکبير.
31. فروزانفر، بديع¬الزمان (1390 ب) شرح مثنوي شريف. تهران: زوّار.
32. قيومي، سميرا (1388) حکايت آفتاب گردش (تصوير ذره و آفتاب در آثار مولانا). تهران: سخن.
33. کووکسس، زولتان (1390) «دامنة استعاره». در: استعاره و مجاز با رويکردي شناختي (مجموعه مقالات). گردآوري آنتونيو بارسلونا. ترجمة فرزان سجودي و ديگران. تهران: نقش جهان.
34. گوهرين، سيدصادق (1362) فرهنگ لغات و تعبيرات مثنوي. چاپ دوم. تهران: زوار.
35. مايل هروي، نجيب (1372) اندر غزل خويش نهان خواهم گشتن (سماع¬نامه¬هاي فارسي). تهران: ني.
36. محمدبن‌منور (1389) اسرار التوحيد في مقامات الشيخ ابي‌سعيد. مقدمه، تصحيح و تعليقات محمدرضا شفيعي‌کدکني. تهران: آگه.
37. مولوي، جلال¬الدين محمد (1363) کليات شمس. تصحيح بديع¬الزمان فروزانفر. چاپ سوم. تهران: دانشگاه تهران.
38. مولوي، جلال¬الدين محمد (1385) فيه ما فيه. تصحيح بديع¬الزمان فروزانفر. تهران: اميرکبير.
39. مولوي، جلال¬الدين محمد (1389) مثنوي معنوي. تصحيح رينولد الن نيکلسون. تهران: اميرکبير.
40. ميبدي، ابوالفضل رشيدالدين (1371) کشف¬الاسرار. به سعي و اهتمام علي‌اصغر حکمت. چاپ پنجم. تهران: اميرکبير.
41. نيشابوري، ابواسحاق (1386) قصص¬الانبياء. تصحيح حبيب يغمايي. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
42. نيکلسون، رينولد الن (1374) تصوف اسلامي و رابطة انسان و خدا. ترجمة¬ محمدرضا شفيعي‌کدکني. تهران: سخن.
43. نيکلسون، رينولد الن (1378) شرح مثنوي مولوي. ترجمه و تعليقِ حسن لاهوتي. تهران: علمي و فرهنگي.
44. هاشمي، زهره (1389) «نظرية استعارة مفهومي از ديدگاه ليکاف و جانسون». مجلة ادب‌پژوهي. 12: 119- 140.
45. هاوکس، ترنس (1377) استعاره. ترجمة فرزانه طاهري. تهران: مرکز.
46. Lakoff, G& M.Janson (1980) Metaphors We Live By. Chicago and London: University of Chicago Press.
47. Lakoff, G. (1993) "The Contemporary Theory of Metaphor". In Andrew Ortony (ed), Metaphor and Thought. Second Edit. Cambridge: Cambridge University Press: 202- 251. [DOI:10.1017/CBO9781139173865.013]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Allami Z, Karimi T. The Conceptual Metaphor of Jamal (Beauty) in Shams’ Lyrics. Persian Language and Literature 2016; 24 (80) :137-159
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-2609-fa.html

علامی ذوالفقار، کریمی طاهره. تحلیل شناختی استعاره مفهومی ‌«جمال» در مثنوی و دیوان شمس. زبان و ادبيات فارسی. 1395; 24 (80) :137-159

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-2609-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 24، شماره 80 - ( مقالات منتشر شده 1395 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.09 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4642