:: سال 24، شماره 81 - ( مقالات منتشر شده 1395 ) ::
جلد 24 شماره 81 صفحات 273-257 برگشت به فهرست نسخه ها
داستان تمثیلی؛ ساختار، تفسیر و چندمعنایی
علیرضا محمدی کله‌سر
دانشگاه شهرکرد ، amohammadi344@gmail.com
چکیده:   (6265 مشاهده)

چندمعنایی در داستان­های تمثیلی، افزون‌بر بافت معنایی و فهم مخاطب به‌منزله ویژگی‌های بیرونی حاکم بر تفسیر، با ویژگی­های ساختاری این متون نیز رابطه دارد. هدف مقاله حاضر بررسی نقش ویژگی­های ساختاری و روایی داستان تمثیلی در ایجاد تفاسیر متعدد از این متون است. ازآنجاکه تفسیر متن تمثیلی همواره بر یک خط داستانی و براساس کنش‌های داستانی انجام می­گیرد، بررسی چندمعنایی نیز به تعداد خطوط داستانی در داستان­های تمثیلی وابسته است. بنابراین، چندمعنایی تمثیل را می­توان نتیجه دو فرایند روی دو محور متفاوت دانست: محور هم‌نشینی و محور جانشینی. در نخستین فرایند، تفاسیر گوناگون با خطوط متعدد داستانی متناظرند. این خطوط داستانی نیز خود نتیجه تعدد پی‌رفت­ها و شخصیت­های تمثیل هستند. در دومین فرایند نیز فقط یک خط داستانی و با توجه به بافت‌های معنایی متعدد می­تواند تفاسیر گوناگون از تمثیلی واحد را ارائه دهد. این تقسیم‌بندی نتایجی نیز در زمینه چندمعنایی نمادهای ادبی می­تواند درپی داشته باشد. 

واژه‌های کلیدی: داستان تمثیلی، تفسیر، خط داستانی، هم‌نشینی، جانشینی
متن کامل [PDF 262 kb]   (2742 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. اطمينان، خديجه (1387) «ليبراليزم و مشابهت¬هاي مضامين «کليله و دمنه» و «مرزبان‌نامه» با آن». ادبيات عرفاني و اسطوره‌شناختي. شمارة 10: 37- 50.
2. انوار، عبدالـله (1375) تعليقه براساس¬الاقتباس خواجه نصير طوسي. جلد1 (متن اساس¬الاقتباس)، تهران: مرکز.
3. پارسانسب، محمد (1390) داستان‌هاي تمثيلي‌ـ رمزي فارسي. تهران: چشمه.
4. پورنامداريان، تقي (1383) رمز و داستان‌هاي رمزي در ادب فارسي. تهران: علمي و فرهنگي.
5. تايسون، ليس (1387) نظريه¬هاي نقد ادبي معاصر. ويراستار: حسين پاينده. تهران: نگاه امروز و حكايت قلم نوين.
6. تودوروف، تزوتان (1382) بوطيقاي ساختارگرا. ترجمة محمد نبوي. تهران: آگه.
7. تودوروف، تزوتان (1388) بوطيقاي نثر: پژوهش¬هايي نو دربارة حکايت. ترجمة انوشيروان گنجي¬پور. تهران: ني.
8. توماشوفسکي، بوريس (1385) «درون¬مايگان»، نظرية ادبيات: متن¬هايي از فرماليست¬هاي روس. ترجمة عاطفه طاهايي. تهران: اختران.
9. جرجاني، عبدالقاهر (1361) اسرارالبلاغه. ترجمة جليل تجليل. تهران: دانشگاه تهران.
10. چاچي خمرکي، ابوالرجاء (1359) روضة‌الفريقين. به‌اهتمام عبدالحي حبيبي. تهران: دانشگاه تهران.
11. ريمون‌کنان، شلوميت (1387) روايت داستاني: بوطيقاي معاصر. ترجمة ابوالفضل حري. تهران: نيلوفر.
12. ستاري، جلال (1372) مدخلي بر رمزشناسي عرفاني. تهران: مرکز.
13. سعدالدين وراويني (1383) مرزبان‌نامه. به‌کوشش خليل خطيب‌رهبر. تهران: صفي‌عليشاه.
14. سعدي، مصلح‌الدين (1372) بوستان. تصحيح حسن استادولي. تهران: قدياني.
15. شفيعي‌کدکني، محمدرضا (1389) صورخيال در شعر فارسي. تهران: آگاه.
16. شميسا، سيروس (1376) بيان. تهران: فردوسي.
17. فتوحي، محمود (1389) بلاغت تصوير. تهران: سخن.
18. گري، مارتين (1382) فرهنگ اصطلاحات ادبي. ترجمة منصوره شريف¬زاده. تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
19. مارتين، والاس (1386) نظريه¬هاي روايت. تهران: هرمس.
20. محمدي کله¬سر، عليرضا (1392) «روايت¬شناسي تمثيل داستاني». الهيات هنر. شمارة 1: 5- 28.
21. مرتضايي، جواد (1390) «تمثيل؛ تصوير يا صنعتي بديعي». پژوهش‌هاي زبان و ادبيات فارسي. شمارة 12: 29- 38.
22. مولوي، جلال‌الدين محمد (1379) مثنوي معنوي. تصحيح نيکلسون. قزوين: سايه‌گستر.
23. نصرالـله منشي (1380) کليله و دمنه. تصحيح عبدالعظيم قريب. تهران: افسون.
24. هجويري، ابوالحسن علي‌بن‌عثمان (1384) کشف‌المحجوب. مقدمه، تصحيح و تعليقات محمود عبادي، تهران: سروش.
25. Bal, Mieke (1997) Narratology: Introduction to the Theory of Narrative, Second Edition, Toronto: University of Toronto Press.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 24، شماره 81 - ( مقالات منتشر شده 1395 ) برگشت به فهرست نسخه ها