:: سال 25، شماره 83 - ( مقالات منتشر شده 1396 ) ::
جلد 25 شماره 83 صفحات 22-7 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی و تحلیل انواع برجسته و پرکاربرد آیرونی در مثنوی
شهرام احمدی 1، نرگس شفیعی آکردی2
1- دانشگاه مازندران ، sh.ahmadi@umz.ac.ir
2- دانشگاه مازندران
چکیده:   (5803 مشاهده)
آیرونی یکی از اصطلاحات پیچیده و مهم در بلاغت، فلسفه و نقد ادبی است. متون فارسی نیز از ظرفیت‌های فراوان این صنعت بلاغی ذیل عنوان‌هایی چون طنز، تهکّم، مجاز به علاقه ضدیت، استعاره عنادیه و... بهره برده است. دراین‌میان، یکی از بنیادهای بلاغی مثنوی معنوی، مهارت و هنرمندی مولانا در به‌کارگیری طنز و انواع گوناگون آن است­. مهارت خاص مولانا در مخاطب‌شناسی و اهتمام به تبیین و تعلیم مفاهیم عالی دینی، عرفانی و اخلاقی سبب شد تا او شیوه بیان غیرمستقیم طنز را به‌دلیل کارایی­، جذابیت و ضریب‌تأثیر بیشتر برگزیند. همین امر­ به‌طرز کم‌نظیری زمینه را برای نمود انواع مختلف آیرونی در سراسر مثنوی، خصوصاً دفتر پنجم­، فراهم آورده است که آیرونی کلامی، موقعیتی، وضعی، نمایشی، و... از آن جمله‌اند. در این پژوهش، مثنوی مولوی ازمنظر آیرونیک به‌شیوه توصیفی‌ـ‌تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای بررسی و مشخص شد که آیرونی نمایشی به‌دلیل ماهیت تمثیلی و روایی مثنوی جایگاه ویژه‌ای در این کتاب دارد.


واژه‌های کلیدی: آیرونی، طنز، آیرونی نمایشی، مثنوی ‌معنوی
متن کامل [PDF 284 kb]   (1111 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. قرآن کريم
2. آقاحسيني، حسين و زهرا آقازينالي (1387) «مقايسة تحليلي کنايه و آيروني در ادبيات فارسي و انگليسي». کاوش‌نامة زبان و ادبيات فارسي. شمارة 17: 95-127.
3. اردلاني، شمس‌الحاجيه (1395) «جلوه‌هاي آيروني در شعر حافظ». پژوهشنامة نقدادبي و بلاغت. دورة پنجم. شمارة 1: 171-188.
4. استعلامي، محمد (1372) مثنوي. چاپ دوم. تهران: زوار.
5. بهره‌مند، زهرا (1365) «آيروني و تفاوت آن با طنز و صنايع بلاغي مشابه». فصلنامة زبان و ادب پارسي. شمارة 45: 10-36.
6. بهزادي، حسين (1383) طنزپردازان ايران از آغاز تا پايان دوره قاجار. تهران: داستان.
7. پزشکزاد، ايرج (1382) طنز فاخر سعدي. تهران: شهاب ثاقب.
8. جوادي، حسن (1384) تاريخ طنز در ادبيات فارسي¬. تهران¬: کاروان.
9. حلبي، علي‌اصغر (1364) مقدمه‌اي بر طنز و شوخ‌طبعي در ايران¬. تهران¬: پيک.
10. داد، سيما (1392) فرهنگ اصطلاحات ادبي¬. چاپ دوم. تهران: مرواريد.
11. صادقي، جمال و ميمنت ميرصادقي (1387) واژه‌نامة هنر داستان‌نويسي. چاپ دوم. تهران: مهناز.
12. غلامحسين‌زاده، غلامحسين و زهرا لرستاني (1390¬) «آيروني در مقالات شمس». مجلة¬ مطالعات عرفاني. شمارة 9: 69-98.
13. صفايی، علی (1392) «نگاهی به جلوه‌های آيرونی در انديشه و اشعار پروين اعتصامی». نشرية سابق دانشکدة ادبيات دانشگاه تبريز. شمارة مسلسل 228: 61-98.
14. فتوحي رودمعجني، محمود (1386) بلاغت تصوير. تهران: سخن.
15. ــــــــ (1391) سبک‌شناسي، نظريه‌ها، رويکردها و روش‌ها. تهران: سخن.
16. فولادي¬، عليرضا (1386)¬ طنز در زبان عرفان. تهران: فراگفت.
17. مشرف، مريم (1385) شيوه‌نامة نقد ادبي. تهران: سخن.
18. مکاريک، ايرناريما (1383) دانشنامة نظريه‌هاي ادبي معاصر. ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوي. تهران: آگه.
19. موکه، داگلاس کالين ( 1389) آيروني. ترجمة حسين افشار¬. تهران: مرکز.
20. نيکلسون، رينولد الين (1383) مثنوي معنوي. چاپ هفتم. تهران: پژوهش.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 25، شماره 83 - ( مقالات منتشر شده 1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها