:: سال 26، شماره 85 - ( 11-1397 ) ::
جلد 26 شماره 85 صفحات 114-95 برگشت به فهرست نسخه ها
فرآیند فردیت در داستان خسرو و شیرین (با تکیه بر شخصیت خسرو)
ذوالفقار علامی 1، رقیه موسوی2 ، افسانه اکبرزاده مقدم3
1- دانشگاه الزهراء ، zalami@alzahra.ac.ir
2- دانشگاه الزهرا
3- دانشگاه الزهراء
چکیده:   (4763 مشاهده)
خسرو و شیرین دومین منظومه از پنج‌گنج نظامی و از زیباترین داستان‌های عاشقانه ادب فارسی است. این داستان تاکنون از جنبه‌های گوناگون و با رویکردهای متفاوت بررسی شده است. یکی از رویکردهایی که در تحلیل این داستان تاکنون مغفول مانده، تطبیق آن با نظریه فرآیند فردیت از دیدگاه یونگ است. ازاین‌رو، هدف مقاله پیش‌ِرو، واکاوی کنش‌های شخصیت خسروپرویز و تحول شخصیت او و دیگر شخصیت‌های تأثیرگذار این داستان، در طی این مسیر برپایه کهن‌الگوهای آنیما و آنیموس، سایه، نقاب، خویشتن، پیر خردمند و... با روش تحلیلی‌ـ توصیفی است. نتیجه بررسی حکایت از آن دارد که برای نیل به تفرد و یک‌پارچه‌سازی شخصیت خسرو، در جایگاه قهرمان داستان، ورود به عرصه ناخودآگاه الزامی است تا به‌وسیله نمایه‌های نمادین درون، قهرمان به خودشناسی دست یابد و تولدی دیگر در زندگی او حادث و مسیر دست‌یابی به تاج و تخت و شیرین برایش هموار شود.
 
واژه‌های کلیدی: نظامی، خسرو و شیرین، یونگ، کهن‌الگو، فرآیند فردیت.
متن کامل [PDF 268 kb]   (1199 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: ادبیات غنایی
فهرست منابع
1. آلندي، رنه (1378) عشق. ترجمة جلال ستاري. تهران: توس.
2. امامی، نصرالـله و آذرميدخت رکنی (1391) «تحليل اسطوره‌هاي کی‌خسرو، گرشاسب و جمشيد براساس آراء يونگ». ادب فارسی. دورة دوم، شمارة 1: 1-12.
3. امينی، محمدرضا (1381) «تحليل اسطورة قهرمان در داستان ضحاک و فريدون براساس نظرية يونگ». علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شيراز. دورة هفدهم، شمارة 2: 53-64.
4. باشلار، گاستون (1364) روان‌کاوي آتش. ترجمة جلال ستاري. تهران: توس.
5. بيلسکر, ريچارد (1388) انديشة يونگ. ترجمة حسين پاينده. چاپ سوم. تهران: آشيان.
6. روحانی، مسعود و اسفنديار سبيکه (1392) «تحليل حکايتي از مثنوي براساس روان‌شناسي تحليلي کارل يونگ». پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی. شمارة 13: 93-118.
7. رياحي, ليلي (1376) قهرمانان خسرو و شيرين. چاپ دوم. تهران: اميرکبير.
8. سرانو، ميگوئل (1362) با يونگ و هسه. ترجمة سيروس شميسا. تهران: فردوسي.
9. شميسا, سيروس (1370) انواع ادبي. تهران: باغ آئينه.
10. ــــــــ (1370) نگاهي به سپهري. تهران: مرواريد.
11. ــــــــ (1376) داستان يک روح. چاپ سوم. تهران: فردوسي.
12. شواليه, ژان و آلن گربران (1388) فرهنگ نمادها: اساطير رؤياها و آداب و رسوم. ترجمة سودابه فضائلي. چاپ سوم. تهران: جيحون.
13. شولتز و ديگران (1378) تاريخ روا‌ن‌شناسی نوين. ترجمة علی‌اکبر سيف. چاپ ششم. تهران: دوران.
14. علامی، ذوالفقار و سيما رحيمی (1394) «فرآيند فرديت در داستان رستم و سهراب برپاية شخصيت سهراب». زبان و ادبيات فارسی. شمارة 78: 115-144.
15. فريزر، جيمز جورج (1383) شاخة زرين. ترجمة کاظم فيروزمند. تهران: آگه.
16. فوردهام, فريدا (1374) مقدمه‌اي بر روان‌شناسي يونگ. ترجمة حسين يعقوب‌پور. تهران: اوجا.
17. قرشي، امان‌اللـه (1380) آب و کوه در اساطير هند و ايراني (درآمدي بر علم اعلام جغرافيايي هندواروپايي). تهران: هرمس.
18. کاسيرر، ارنست (1387) فلسفة صورت‌هاي سمبوليک. ترجمة يدالـله موقن. چاپ دوم. تهران: هرمس.
19. گورين ويلفرد, ال و همکاران (1381) راهنماي رويکردهاي نقد ادبي. ترجمة زهرا ميهن‌خواه. تهران: اطلاعات.
20. محمودی، محمدعلی و علی‌اصغر ريحانی‌فرد (1391) «تحليل حکايتي از مثنوي براساس روان‌شناسي تحليلي کارل يونگ». پژوهشنامة ادب غنايی. شمارة 18: 145-166.
21. مورنو, آنتونيو (1380) يونگ, خدايان و انسان مدرن. ترجمة داريوش مهرجويي. تهران: مرکز.
22. ميرميران، سيدمجتبی و علی تسليمی (1389) «فرآيند فرديت در شاهنامه با تكيه بر شخصيت رستم». ادب‌پژوهی. دورة چهارم. شمارة 14: 29-48.
23. نظامي گنجوي (1382) خمسة نظامي گنجوي. به‌کوشش سعيد حميديان. تهران: قطره.
24. هاشمی، مرتضی و طيبه جعفری (1390) «تحليل نمادها و کهن‌الگوها در بخشي از خسرو و شيرين نظامي». زبان و ادب فارسی. شمارة 224: 115-130.
25. هال, کالوين اس و نوردباي ورنون جي (1375) مباني روان‌شناسي تحليلي يونگ. ترجمة محمدحسين مقبل. تهران: جهاد دانشگاهي تربيت معلم.
26. يونگ, کارل گوستاو (1376) چهار صورت‌مثالي. ترجمة پروين فرامرزي. چاپ سوم. مشهد: آستان قدس رضوي.
27. ــــــــ (1380) انسان در جست‌وجوي هويت خويشتن. ترجمة محمود بهفروزي. تهران: گلبان.
28. ــــــــ (1387) روح و زندگي. ترجمة لطيف صدقياني. تهران: جامي.
29. ــــــــ (1389) انسان و سمبول‌هايش. ترجمة محمود سلطانيه. چاپ هفتم. تهران: جامي.
30. ــــــــ (1392) روان‌شناسي تحليلي يونگ. ترجمة فرزين رضاعي. چاپ پنجم. تهران: ارجمند.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 26، شماره 85 - ( 11-1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها