:: سال 26، شماره 85 - ( 11-1397 ) ::
جلد 26 شماره 85 صفحات 229-211 برگشت به فهرست نسخه ها
خوانش تحلیلی گفتمان «شاه‌زاده و یاران او» در کلیله و دمنه بر پایه نشانه ـ معناشناسی
اسماعیل نرماشیری
دانشگاه ولایت ایرانشهر ، toordan@yahoo.com
چکیده:   (4191 مشاهده)
فرآیند معناسازی در گفتمان­ ادبی‌ـ‌ روایی کلاسیک، برخلاف قالبی ساده و بیرونی، تابع عناصر و نظام­های نشانه­ای پیچیده است. برای درک چگونگی ابعاد حضور و نقش تعیین‌کننده این عناصر، یکی از علمی­ترین ابزارهای قابل اتکا، نشانه‌ـ‌معناشناسی است که باعث می­شود روابط هم­بسته و منسجم گزاره­های نشانه­ای متنی درون­گفتمانی از حیث پدیدارشناختی و حتی معرفت­شناختی با اتقانی علمی تحلیل شوند. با استناد به همین فهم، گفتمان روایی «شاه‌زاده و یاران او»، با هدف استنباط قابلیت معناسازی عناصر دالی و چگونگی ظهور مؤثر آن عناصر در میزان تبیین اندیشه راوی و گستره­بخشی گفتمان، تحت خوانش و تحلیل قرار گرفته است. این مقاله به‌روش مطالعه کتابخانه­ای و برای پی‌جویی و پاسخ­یابی این دو مسئله اصلی فراهم آمده است: الف) پیش‌زمینه­های زبانی و شاخص­ها در کیفیت و سیالیت معنای گفتمانی هم­سو با ذهنیت گفته­پرداز چگونه وضع و نقشی دارند؟ ب) حضور نشانه‌ـ‌فردها در روند معناسازی و بُعد معرفت­شناختی گفتمانی چگونه است؟ برآیند یافته­ها در نگاهی کلی، مبین این است که گفته­پرداز این گفتمان روایی را جهت­دار و طراحی‌شده تدوین کرده است. به­‌همین‌رو، کوشیده است شاکله تمام عناصر و نظام­های نشانه­ای را در روند تبیین بازنمود ذهنی تقدیرگرایی گرد آورد.
 
واژه‌های کلیدی: کلیله و دمنه، گفتمان روایی، فرآیند معنایی، نشانه‌شناسی، ذهنیت جمعی
متن کامل [PDF 296 kb]   (1357 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: ادبیات غنایی
فهرست منابع
1. اسکولز، رابرت (1383) درآمدي بر ساختارگرايي و ادبيات. ترجمة فرزانه طاهري. تهران: آگه.
2. اکو، امبرتو (1387) نشانه‌شناسي. ترجمة پيروز ايزدي. تهران: ثالث.
3. پهلوان‌نژاد، محمدرضا و نصرت ناصري مشهدي (1387) «تحليل متن نامه¬اي از تاريخ بيهقي با رويکرد معني¬شناسي کاربردي». مجلة دانشکدة ادبيات و علوم انساني دانشگاه خوارزمي. سال شانزدهم. شمارة 62: 37-58.
4. چندلر، دانيل (1387) مباني نشانه‌شناسي. ترجمة مهدي پارسا. تهران: سورة مهر.
5. خلعتبري، اللهيار و بهنام پاشنا (1386) «بررسي جايگاه دين در انديشة سياسي شاهنامه». نشرية مسکويه. دانشگاه آزاد ري. شمارة 6: 63-80.
6. سجودي، فرزان (1387) نشانه‌شناسي کاربردي. تهران: علم.
7. شعيري، حميدرضا (1385) تجزيه و تحليل نشانه‌ـ معناشناسي. تهران: سمت.
8. ــــــــ و ترانه وفايي (1388) راهي به نشانه‌ـ معناشناسي سيال با بررسي موردي ققنوس نيما. تهران: علمي و فرهنگي.
9. ــــــــ و دينا آريانا (1390) «چگونگي تداوم معنا در چهل نامة کوتاه به همسرم از نادر ابراهيمي». نقد ادبي. سال چهارم. شمارة 14: 161-185.
10. ــــــــ (1391) مباني معناشناسي نوين. تهران: سمت.
11. صفوي، کوروش (1383) درآمدي بر معني‌شناسي کاربردي. تهران: سورة مهر.
12. فاضلي، محمد (1383) «گفتمان و تحليل انتقادي گفتمان». پژوهش¬نامة علوم انساني و اجتماعي. سال چهارم. شمارة 14: 81-107.
13. فاضلي، مهبود و معصومه شيرين‌علي¬زاده کلور (1394) «بررسي نظام عاطفي گفتمان در شعر سفر‌به‌خير شفيعي‌کدکني با رويکرد نشانه‌ـ معناشناسي». جستارهاي زباني. شمارة 1: 205-228.
14. گرمس، آلژير داس ژولين (1389) نقصان معنا. ترجمه و شرح حميدرضا شعيري. تهران: علم.
15. مسکويه رازي، ابوعلي (1369) تجارب الامم. ترجمة ابوالقاسم امامي. جلد 1. تهران: سروش.
16. نصرالـله منشي، ابوالمعالي (1362) کليله و دمنه. تصحيح و توضيح مجتبي مينوي. تهران: اميرکبير.
17. يارمحمدي، لطف‌الـله (1385) گفتمان‌شناسي رايج و انتقادي. تهران: هرمس.
18. يوهانسن، يورگن دينس و سوند اريک لارسن (1388) نشانه¬شناسي چيست. ترجمة سيدعلي ميرعمادي. تهران: ورجاوند.
19. Gee, J. P. (1999) An Introduction to Discourse Analysis: theory and method. New York, NY: Routledge.
20. Jaworski, A., & Coupland, N. (1999) The Discourse Reader. London: Routledge.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 26، شماره 85 - ( 11-1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها