:: سال 25، شماره 83 - ( مقالات منتشر شده 1396 ) ::
جلد 25 شماره 83 صفحات 115-95 برگشت به فهرست نسخه ها
صوفیان نخستین و جهاد
مهدی حیدری 1، علیرضا حاجیان‌نژاد2
1- دانشگاه یزد ، m.heidari@yazd.ac.ir
2- دانشگاه تهران
چکیده:   (3708 مشاهده)
جهاد از عرصه­هایی است که صوفیان نخستین در آن حضور پررنگی داشته­اند. به‌سبب گسترش فتوحات اسلامی و جنگ­های متعدد با کفار در قرن­های نخستین هجری، بسیاری از صوفیان با سکونت در رباط­های مرزی در جنگ برضد کفار مشارکت می­کردند که دراین‌میان نام­های حسن بصری، سفیان ثوری، ابراهیم ادهم، شقیق بلخی، حاتم اصم، عبدالـله‌بن‌مبارک، محمدبن‌کرام و پیروان فرقه کرامیه درخور‌توجه است. اگرچه گاهی حضور در این خانقاه­های مرزی با تن­پروری همراه می­شد و نیات صوفیان را به انگیزه­های منفعت‌طلبانه آلوده می­کرد، بسیاری از این مجاهدان با روزی‌خوردن از دسترنج خود می‌زیستند و در این جنگ­ها نیز به‌شهادت رسیده­اند. از آغاز تدوین کتاب درمیان متصوفه، صوفیان بسیاری به مسئله جهاد پرداخته‌اند و در آثار خود بحثی مشبع دراین‌باره مطرح کرده­اند که می­توان از کُلاباذی، تِرمذی، نِفّری، سَرّاج، مکّی، خرگوشی و سُلَمی یاد کرد. در این مقاله با استفاده از روش کتابخانه­ای و رجوع به منابع اصلی و نزدیک به سرچشمه­های عرفان، کیفیت مشارکت صوفیان در جهاد و مسئله جهاد در کتاب‌های متصوفه بررسی شده ‌است.
واژه‌های کلیدی: صوفیه، عرفان، جهاد، غزوه، جنگ، سیاست، رباط
متن کامل [PDF 296 kb]   (842 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. قرآن مجيد
2. ابن‌حمكان، ابي‌علي الحسن بن الحسين (1422ه‍. ق) الفوائد و الاخبار و الحكايات. حقّقه عامر حسن صبري. بيروت‌: دارالبشائر الاسلاميه.
3. ابن‌المبارک، عبدالـله (1403ق) کتاب الجهاد. حققه و قدم له و علق عليه نزيه حماد. جدّه: دارالمطبوعات الحديثه.
4. باسورث، ادموند كليفورد (1384) تاريخ غزنويان. جلد 1 و 2. ترجمة حسن انوشه. چاپ چهارم. تهران: اميركبير.
5. بخاري، محمدسعيد‌بن محمد حسن احمد (1424 ه‍. ق) الامام عبدالـله‌بن المبارك المروزي. رياض: مكتبة الرشد.
6. بدوي، عبدالرحمن (1389) تاريخ تصوّف اسلامي. ترجمة محمودرضا افتخارزاده. تهران: افراز.
7. برزگر، ابراهيم (1383) «رابطة عرفان و سياست در صحيفة سجاديه». فصلنامة انديشة ديني دانشگاه شيراز. شمارة 12: 23-46.
8. پورجوادي، نصرالـله (1388) پژوهش‌هاي عرفاني. چاپ دوم. تهران: ني.
9. ترمذي، محمدبن‌علي (1413ه‍.ق) نوادر الاصول في معرفة احاديث الرّسول. جلد 1 و 2. حقّقه مصطفي عبدالقادر عطا. بيروت: دارالكتب العلمّية.
10. ــــــ (1428ه‍.ق) كيفية السّلوك الي ربّ‌العالمين. حقّقه ابراهيم كيّالي. بيروت: دارالكتب العلمية.
11. ــــــ (1992م) ثلاثة مصنّفات للحكيم الترمذي (سيرة‌الاولياء. جواب المسائل الّتي سأله اهل السرخس عنها. جواب كتاب مِن الرّي). حقّقه بيرند راتكه. بيروت: الاسلامية.
12. تستري، سهل‌بن‌عبدالـله (2007 م) اقوال سهل‌بن‌عبدالـله التستري. حقّقه محمد باسل عيون السوّد. بيروت: دارالكتب العلمية.
13. ثبوت، اكبر (‌1386) حسن بصري: گنجينه دار علم و عرفان.‌ تهران: حقيقت.
14. جنيد بغدادي (‌1390) جنيد بغدادي تاج‌العارفين، رسائل، سخنان و احوال.‌ ترجمة مسعود انصاري.‌ تهران: جامي.
15. جوادي آملي، عبدالـله (1388) حماسه و عرفان. چاپ دهم. قم: اسراء.
16. خرگوشي، ابوسعيدعبدالملك (1361) شرف‌النّبي. ترجمة نجم‌الدّين محمود راوندي. تصحيح محمد روشن. تهران: بابك.
17. ــــــ (2006 م) تهذيب‌الاسرار. امام سيد محمد علي. بيروت: دارالكتب العلمية.
18. راغب اصفهاني، حسين‌بن‌محمد (1363) مفردات الفاظ القرآن. جلد1. ترجمه و تحقيق از غلامرضا خسروي حسيني. چاپ دوم. تهران: المکتبه المرتضويه لاحياء آثار الجعفريه.
19. زرين¬كوب، عبدالحسين (1385) جست‌وجو در تصوّف ايران.‌ چاپ هفتم. تهران: اميركبير.
20. سرّاج، ابونصر (1914م) الّلمع في التّصوف. حقّقه رينولد آلن نيكلسون. ليدن: مطبعة بريل.
21. سلمي، ابوعبدالرحمن (1372) مجموعة آثار. جلد2. به‌اهتمام نصرالـله پورجوادي. تهران: مركز نشر دانشگاهي.
22. ــــــ (1372ه‍.ق) طبقات‌الصوفية. حقّقه نورالدّين شريبه. قاهره: جماعة الازهر للنّشر و التّأليف.
23. ــــــ (1388) مجموعة آثار. جلد1. به‌اهتمام نصرالـله پورجوادي.‌ چاپ دوم.‌ تهران: مؤسسة پژوهشي حكمت و فلسفه ايران.
24. ــــــ (1388) مجموعة آثار.‌ جلد3. به‌اهتمام نصرالـله پورجوادي و محمد سوري. تهران: مؤسسة پژوهشي حكمت و فلسفة ايران.
25. ــــــ (1421ه‍.ق) حقائق‌التفسير. جلد 1 و 2. سيد عمران. بيروت: دارالكتب العلمية.
26. ــــــ (1997م) زيادات حقائق‌التفسير. حقّقه جيرهارد بوورينغ. طبعة الثانية. بيروت: دارالمشرق.
27. شفيعي‌کدکني، محمدرضا (1384) تعليقات اسرارالتوحيد في مقامات شيخ ابي‌سعيد. جلد2. تهران: آگاه.
28. عبدالحليم محمود (بي¬تا) سفيان الثوري. دارالمعارف. الطبعة الثالثة: قاهره.
29. عطار، فريدالدين محمدبن‌ابراهيم (1370) تذکرة‌الاولياء. تصحيح رينولد آلن نيکلسون. چاپ سوم. تهران: دنياي کتاب.
30. قشيري، ابوالقاسم (1367) ترجمة رسالة قشيريه. ترجمة ابوعلي‌حسن ابن احمد عثماني. تصحيح بديع‌الزمان فروزانفر. چاپ سوم. تهران: علمي و فرهنگي.
31. کاشاني، عزّالدين محمودبن‌علي (1367) مصباح الهداية و مفتاح الکفاية. تصحيح علامه جلال-الدين همايي. چاپ سوم. تهران: هما.
32. كربن، هانري (1363) آيين جوانمردي.‌ ترجمة احسان نراقي.‌ تهران: نو.
33. كرون، پاتريشيا (1389) تاريخ انديشة سياسي در اسلام. ترجمة مسعود جعفري. تهران: سخن.
34. كلاباذي، ابوبكر محمد (1380ه‍.ق) التّعرف لمذهب اهل التّصوف. حقّقه عبدالحليم محمود و طه عبدالباقي سرور. قاهره: احياء الكتب العربيّة.
35. كياني، محسن (1389) تاريخ خانقاه در ايران. چاپ سوم. تهران: طهوري.
36. محاسبي، حارث‌بن‌اسد (بی‌تا) الرعايه لحقوق‌اللـه.‌ حققه عبدالقادر احمد عطا.‌ الطبعة الرابعة. بيروت: دارالكتب العلمية.
37. مستملي بخاري، ابوابراهيم اسماعيل‌بن محمد (1367) شرح التّعرّف لمذهب اهل التّصوّف. 4 جلد. تصحيح محمد روشن. تهران: اساطير.
38. مظاهري سيف، حميدرضا (1388) سياست در دامان عرفان. قم: بوستان كتاب.
39. مكّي، ابوطالب (1422ه‍. ق) قوت‌القلوب. جلد 1و2و3. حقّقه محمود ابراهيم رضواني. بيروت: دارالعلوم.
40. منصوري لاريجاني، اسماعيل (1385) عرفان سياسي. تهران: مهدالقرآن.
41. ميرعابديني، ابوطالب (1379) ابراهيم ادهم، زندگي و سخنان او. چاپ دوم. ‌تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي.
42. نفّري، عبدالجباربن‌الحسن (1934م) المواقف و المخاطبات. حقّقه أرثريوحنا أربري. قاهره: دارالكتب المصرية.
43. نيّري، محمد يوسف و سيدمهدي خيرانديش (1384) «شهيد و شهادت در عرفان اسلامي».‌ مجلة علوم اجتماعي و انساني دانشگاه شيراز. دورة بيست‌ودوم. شمارة 1. پياپي 42: 19-32



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 25، شماره 83 - ( مقالات منتشر شده 1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها