:: سال 27، شماره 87 - ( 10-1398 ) ::
جلد 27 شماره 87 صفحات 255-227 برگشت به فهرست نسخه ها
متناقض‌نمایی در شعر حزین لاهیجی
نرگس مرادگنجه 1، بیژن ظهیری ناو2 ، شکرالله پورالخاص2
1- محقق اردبیلی ، nmoradganjeh@gmail.com
2- محقق اردبیلی
چکیده:   (3915 مشاهده)
متناقض­نمایی یکی از شگردهای ادبی ­پرکاربرد در شعر شاعران عصر صفوی است. حزین لاهیجی، همچون بسیاری از شاعران این دوره، در جست‌وجو و عرضه «معنی بیگانه» از  این ترفند هنری بهره میبرد. در این جستار، با روش تحلیلی‌ـ‌توصیفی و رویکردی فرمالیستی، متناقض‌نمایی را در دیوان حزین لاهیجی کاویده و نشان داده‌ایم شاعر به قصد آشناییزدایی و آفریدن مضامین تازه و نکته‌سنجیهای دقیق و باریک‌اندیشانه و نیز برای بیان مفاهیم عارفانه، عاشقانه، اندیشه­های قلندرانه و مباحث اخلاقی‌ـ‌اجتماعی، از این صنعت ادبی استفاده میکند. همین‌طور، مضامین متناقض‌نما و انواع متناقض‌نما را اعم از لفظی و معنوی، ترکیبات وصفی و اضافی، ویژگی‌های متناقض‌نما و کارکردهای آن را در دیوان کاویدیم و در پایان به این نتیجه رسیدیم که «حس­آمیزی» به‌مثابه گونه‌ای متناقض‌نما در شعر حزین درخور توجه است.
 
واژه‌های کلیدی: شعر، حزین، متناقضنمایی، فرمالیسم، سبک هندی
متن کامل [PDF 6276 kb]   (782 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: فنون بلاغی
فهرست منابع
1. قرآن کريم.
2. بريجانيان، ماري (۱۳۷۱) فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعي. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقيقات فرهنگي.
3. حافظ¬شيرازي، ¬شمس¬الدين¬محمد (۱۳۶۷) ديوان حافظ. به‌تصحيح قاسم¬ غني و محمد قزويني. تهران: زوار.
4. حزين لاهيجي، محمدعلي (1384) ديوان حزين لاهيجي. به‌تصحيح ذبيح‌الـله صاحبکار. چاپ سوم. تهران: سايه.
5. چناري، عبدالامير (1374) «متناقض‌نمايي در ادبيات فارسي». کيان. شمارة 27: 68-71.
6. ـــــــــ (1377) متناقض‌نمايي در شعر فارسي. تهران: فرزان.
7. راستگو، سيدمحمد (1382) هنر سخن‌آرايي (فن بديع). تهران: سمت.
8. زرين‌کوب، عبدالحسين (1375) از گذشتة ادبي ايران (مروري بر نثر فارسي، سيري در شعر فارسي، نظري بر ادبيات معاصر). تهران: مهدي.
9. سروش، عبدالکريم (1366) «تعميم صنعت طباق با استفاده از عکس و نقيض و عدم تقارن در شعر سعدي». در: ذکر جميل سعدي. جلد دوم. چاپ دوم. تهران: وزارت ارشاد اسلامي.
10. شفيعي‌کدکني، محمدرضا (۱۳۷۸) صورخيال در شعر فارسي. چاپ هفتم. تهران: آگاه.
11. ـــــــــ (۱۳۷۹) موسيقي شعر. چاپ ششم. تهران: آگاه.
12. ـــــــــ (1389) شاعر آينه‌ها. چاپ نهم. تهران: آگاه.
13. ـــــــــ (1392) زبان شعر در نثر صوفيه (درآمدي بر سبک‌شناسي نگاه عرفاني). تهران: سخن.
14. شميسا، سيروس (1386) نگاهي تازه به بديع. چاپ دوم. تهران: ميترا.
15. عين¬القضات، همداني (1389) تمهيدات. چاپ هشتم. تهران: زحل.
16. فتوحي رودمعجني، محمود (1385) بلاغت تصوير. تهران: سخن.
17. فولادي، عليرضا (1389) زبان عرفان. چاپ سوم. تهران: سخن.
18. فيض‌الاسلام، علينقي (1370) نهج‌البلاغه. چاپ مکرر. تهران: مرکز نشر آثار فيض‌الاسلام.
19. کزازي، ميرجلال‌الدين (1374) بديع زيباشناسي سخن فارسي. تهران: کتاب ماد.
20. ميرصادقي، ميمنت (۱۳۷۳) واژه‌نامة هنر شاعري. تهران: مهناز.
21. واحد، اسدالـله (1384) «تصاوير و مفاهيم متناقض¬نما در شعر صائب تبريزي». پژوهشنامة علوم انساني. شمارة 45-46: 1-14.
22. وحيديان کاميار، تقي (1388) بديع از ديدگاه زيبايي‌شناسي. چاپ چهارم. تهران: سمت.
23. ـــــــــ (1376) «متناقض‌نما در ادبيات». نشرية دانشکدة ادبيات و علوم انساني دانشگاه فردوسي مشهد. سال بيست‌وهشتم. شمارة 2-4: 271 -294.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 27، شماره 87 - ( 10-1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها