:: سال 30، شماره 92 - ( 3-1401 ) ::
جلد 30 شماره 92 صفحات 223-191 برگشت به فهرست نسخه ها
تحلیل انسان‌شناختی شخصیت کیخسرو در شاهنامه فردوسی برمبنای نظریه عمومی جادو
آرمان فاتح دولت آبادی 1، غلامعلی فلاح2 ، حمید عبداللهیان3
1- دانشگاه خوارزمی ، armanfateh1387@gmail.com
2- دانشگاه خوارزمی
3- دانشگاه اراک
چکیده:   (1841 مشاهده)
شاهنامه فردوسی پر از داستان‌هایی است که در اساطیر ریشه دارند. شخصیت‌های داستان‌ها را می‌توان از چشم‌اندازهای گوناگون تحلیل کرد. کیخسرو از شخصیت‌های برجسته در داستان‌های اساطیری است. در پژوهش حاضر، با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی و بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا و با تأکید بر رویکرد انسان‌شناختی مارسل موس و نظریات الیاده درباره جادودرمانگران، شخصیت کیخسرو و کنش‌های جادوانه او تحلیل شده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که کیخسروِ تورانی‌ـ‌ایرانی بالقوه جادوگر است و ویژگی‌های شخصیتی و کنش‌هایی دارد که در جادوگران یافت می‌شود. کیخسرو چون شاه‌ـ‌کاهنی مسلط بر عناصر چهارگانه و رازآموخته در جادوگری، با روش‌های نامرسوم جادویی افراسیاب را شکست می‌دهد و جنگ بزرگ را به پایان می‌رساند.

 
واژه‌های کلیدی: شاهنامه، کیخسرو، انسان‌شناسی، جادو، مارسل موس
متن کامل [PDF 7230 kb]   (379 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. آيدنلو، سجاد (1398) «کيخسروِ اژدهاکش». زبان و ادب فارسي دانشگاه تبريز. شمارة 72: 23-45.
2. اسماعيلپور، ابوالقاسم (1396) چشمههاي بيدار. تهران: هيرمند.
3. الياده، ميرچا (1392) آيينها و نمادهاي تشرف. ترجمة ماني صالحي علامه. تهران: نيلوفر.
4. الياده، ميرچا (1394) هنر اسرارآميز. ترجمة مينا غرويان. تهران: پارسه.
5. الياده، ميرچا (1399) رساله در تاريخ اديان. ترجمة جلال ستاري. تهران: سروش.
6. اوبر، هنري و مارسل موس (1399) قرباني؛ ماهيت و کاربرد آن. ترجمة ليلا اردبيلي. تهران: علمي و فرهنگي.
7. اوستا (1392) گزارش جليل دوستخواه. تهران: مرواريد.
8. بهار، مهرداد (1390) از اسطوره تا تاريخ. تهران: چشمه.
9. بهار، مهرداد (1393) پژوهشي در اساطير ايران. تهران: آگه.
10. خالقي‌مطلق، جلال (1400) واژهنامة شاهنامه. تهران: سخن.
11. خالقي‌مطلق، جلال (1393) سخن‌های ديرينه. تهران: افکار.
12. رحيمي، ابوالقاسم، و زهرا شيردل (1392) «آيين تشرف زال، فريدون و کيخسرو؛ آيين رازآموزي جادوگران و داروگران». مطالعات ايراني. شمارة 24: 154-174.
13. ساعدي، غلامحسين ( 1345) اهل هوا. تهران: دانشگاه تهران.
14. سرکاراتي، بهمن (1393) سايههاي شکارشده. تهران: طهوري.
15. شجري، رضا، و طاهره خواجه‌گيري (1399) «نشانه‌شناسي جنبه‌هاي عرفاني شخصيت کيخسرو براساس ريشة نام او». مطالعات عرفاني دانشکدة ادبيات و زبان‌هاي خارجي دانشگاه کاشان. شمارة 31: 167-208.
16. شميسا، سيروس (1399) شاهِ نامهها. تهران: هرمس.
17. صادقيان، محمدعلي، و حميد جعفري قريه‌علي (1386) «کيخسرو و کيش مهر». نشرية دانشکدة ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهيد باهنر کرمان. شمارة 21: 85-112.
18. فردوسي، ابوالقاسم (1399) شاهنامه. تهران: سخن.
19. فرنبغ‌دادگي (1395) بندهشن. گزارش مهرداد بهار. تهران: توس.
20. فريزر، جيمز جرج (1399) شاخة زرين. ترجمة کاظم فيروزمند. تهران: آگه.
21. کريستن‌سن، آرتور امانوئل (1393) کيانيان. ترجمة ذبيح‌الـله صفا. تهران: علمي و فرهنگي.
22. کوک، راجر (1387) درخت زندگی. ترجمة سوسن سليم‌زاده و هلينا مريم قائمي. تهران: جيحون.
23. مخبر، عباس (1396) مباني اسطورهشناسي. تهران: مرکز.
24. مندوزا، ساتنام فارست (1400) جادوگران، بدکارگان، و ساحران؛ انگارة ديو در ايران باستان. ترجمة انيس صائب. تهران: فرهامه.
25. موس، مارسل (1397) نظرية عمومي جادو. ترجمة حسين ترکمن‌نژاد. تهران: مرکز.
26. ميلز، دانلد اچ (1393) الگوهاي آشوب در اسطورههاي باستانی. ترجمة آرتميس رضاپور و افشين رضاپور. تهران: ققنوس.
27. Evans-Pritchard, E. E. (1976) Witchcraft, Oracles, and Magic among the Azande. London: Oxford University Press.
28. Jones, Lindsay (2005) Encyclopedia of Religion. Michigan: Gale.

XML   English Abstract   Print

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 30، شماره 92 - ( 3-1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها