:: سال 31، شماره 94 - ( 3-1402 ) ::
جلد 31 شماره 94 صفحات 32-7 برگشت به فهرست نسخه ها
نظام معنایی حاکم بر تجربه شهودی عرفانی و روایت آن
عاطفه امیری‌فر 1، سیدعلی قاسم‌زاده2
1- دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی،(ره) قزوین، ، amirifar1365@gmail.com
2- دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره)، قزوین، ایران
چکیده:   (1375 مشاهده)
تجربه عرفانی نوعی تجربه شهودی و غیبی و کاملاً خارج از دسترس عارف‌ـ‌سوژه است؛ ازهمین‌رو، عارف توانش ادراک کامل آن را ندارد و در تکرار کیفیت آن نیز ناتوان است. علت این ناتوانی صرفاً ویژگی بیان­ناپذیری و کیفیت فراعقلی تجربه شهودی نیست، بلکه علت آن، نظام معنایی حاکم بر رویداد شهودی و سپس روایت آن از زبان عارف‌ـ‌سوژه است. نظام معنایی حاکم بر رخداد شهودی مبتنی بر تصادف است و بدون برنامه و پیش­‌فرض، سوژه را با محیط و موقعیتی پرتنش روبه‌رو می‌­کند. نظام معنایی تصادف یکی از چهار نظام معنایی لاندوفسکی است که با کیفیت تجربه عرفانی و شهودی و نیز با روایت این تجربه از زبان کلامی و غیرکلامی عارف‌ـ‌سوژه هم‌خوانی دارد. مطابق نظام معنایی تصادف، عارف-سوژه در سیر پیوستار زندگی ناگهان با تجربه­ای ناشناخته و فراحسی برخورد می‌­کند که با قواعد برنامه‌­مدار زندگی عادی تفاوت­‌های اساسی دارد و او را در دو بعد فشاره­ای و گسترده‌ای تحت تأثیر قرار می‌­دهد. او نه‌تنها در مرحله رویارویی با تجربه شهودی دچار حیرت می‌شود، بلکه در بیان گزارش کیفیت آن نیز قواعد زبانی را نارسا می­‌یابد. در نتیجه این فرآیند تصادفی و تنشی، سوژه با زبان کلامی و غیرکلامی خود فرم تازه­ای از زبان و معنا تولید می‌کند.
واژه‌های کلیدی: گفتمان عرفانی، تجربه عرفانی، نظام معنایی تصادف، لاندوفسکی، فرآیند تنشی.
متن کامل [PDF 5434 kb]   (440 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: ادبیات عرفانی
فهرست منابع
1. ابن‌عربي (بي¬تا). فتوحات مکيه. جلد اول. بيروت: دارصادر.
2. استيس، والتر ترنس (1358). عرفان و فلسفه. ترجمة بهاءالدين خرّمشاهي. تهران: سروش.
3. بابک‌معين، مرتضی (1390). بررسی تطبيقی انديشه¬های بنيادين پديدارشناسی (با رويکرد هوسرلی) با مضامينی چند در شعر سپهری. مطالعات تطبيقی. شمارة 1: 17-ا28.
4. بابک‌معين، مرتضی (1394). معنا به‌مثابة تجربة زيسته. تهران: سخن.
5. بابک‌معين، مرتضی (1396). ابعاد گمشدة معنا در نشانه¬شناسی روايی کلاسيک. تهران: علمی و فرهنگی.
6. تاجيک، محمدرضا (1383). گفتمان، پادگفتمان و سياست. تهران: مؤسسة تحقيقات و توسعة علوم انساني.
7. جامي، عبدالرحمن (۱۳۸۶). نفحات¬الانس من حضرات القدس. مقدمه، تصحيح و تعليقات محمود عابدي. تهران: سخن.
8. جرجاني، ابوالحسن علي‌بن‌محمد (1421). التعريفات. بيروت: دارالکتب العلميه.
9. رحيميان، سعيد (1381). تجربة عرفاني و ملاک حجيت آن. قبسات. شمارة 26: 43-50.
10. زرين‌کوب، عبدالحسين (1379). جستجو‌ در‌ تصوف ايران. چاپ سوم. تهران: اميرکبير.
11. سراج طوسي، ابو‌نصر (1382). ‌اللمع‌ في‌ التصوف‌. تصحيح‌ و تحشيه رينولد الين نيکلسن. ترجمة‌ مهدي محبتي. تهران: اساطير.
12. سليمانيان، حميدرضا (1388). نقشي از دفتر صوفي: پژوهشي در بازشناسي گونه¬هاي زباني در تجربة عرفاني با نگاهي به نثر عارفانة پارسي. مشهد: مرنديز.
13. شفيعي‌کدکني، محمدرضا (1392). دفتر روشنايي: از ميراث عرفاني بايزيد بسطامي. تهران: سخن.
14. شعيري، حميدرضا (1384). مطالعة فرآيند تنشي گفتمان ادبي. پژوهش زبان¬هاي خارجي. شمارة 25: 187-204.
15. شعيري، حميدرضا (1391). تحليل نشانه‌ـ‌معناشناختي خلسه در گفتمان ادبي. پژوهش‌هاي ادبي. شمارة 38 و 39: 129-146.
16. شمس تبريزي (1373). مقالات شمس. ويرايش جعفر مدرس‌صادقي. تهران: مرکز.
17. شيرواني، علي (1381). مباني نظري تجربة ديني: مطالعة تطبيقي و انتقادي آراي ابن‌عربي و رودلف اتو، قم: بوستان کتاب.
18. عطار نيشابوري، محمدبن‌ابراهيم (بي¬تا). تذکره الاولياء. تصحيح رينولد نيکلسون. هلند: ليدن.
19. فعالي، محمدتقي (1380). تجربة ديني و مکاشفة عرفاني. تهران: اميرکبير.
20. قشيري، ابوالقاسم (1361). ترجمة رسالة قشيريه. بديع¬الزمان فروزانفر. تهران: علمي و فرهنگي.
21. کاکايي، قاسم (1385). وحدت وجود به روايت ابن‌عربي و مايستر اکهارت. تهران: هرمس.
22. گرماس، آلژيرداس ژولين (1399). نقصان معنا. ترجمة حميدرضا شعيري. تهران: خاموش.
23. ملکيان، مصطفي (1380). راهي به رهايي؛ جستاري درباب عقلانيت و معنويت. تهران: نگاه معاصر.
24. هجويري، علي‌بن‌عثمان (1389). کشف‌المحجوب، با مقدمه، تصحيح و تعليقات محمود عابدي. چاپ سوم. تهران: سروش.
25. هرد، گري کلود (۱۳۸۲). تجربة عرفاني و اخلاقي. ترجمة لطف‌الله جلالي و محمد سوري. قم: مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام‌خميني(ره).
26. Landowski Eric (2005). Interactions Risquées. Limoges: Pulim.
27. References in Persian
28. Atār Neyshābouri, Mohammad Ibn Ibrāhim (n. d). Tazkirat al-Awliyā, Reynolds Nicholson, Netherlands: Leyden [In Persian]
29. Bābak Moeen, Mortezā (2011). A comparative study of the fundamental ideas of Phenomenology (with Husserli's point of view) with several themes in Sepehri's poetry. Comparative Study. Number 1: 17-28 [In Persian]
30. Bābak Moeen, Mortezā (2015). Meaning as a lived experience. Tehrān: Sokhan [In Persian]
31. Bābak Moeen, Mortezā (2017). The lost meaning in classical narrative semiotics. Tehrān: Elmi Farhangi [In Persian]
32. Faāli, Mohammad Taghi (2001). Religious experience and mystical meditation, Tehrān: Amir Kabir [In Persian]
33. Germas, Algirdas Julin (2019). lack of definition .translated by Hamid Rezā Shairi. Tehrān: Khāmoush [In Persian]
34. Hurd, Gary Claude (2003). Mystical and moral experience. translated by Lotfollah Jalāli and Mohammad Suri. Qom: Imām Khomeini Educational and Research Institute [In Persian]
35. Hujwiri, Ali Ibn Uthmān Jullābi (2010). Kashf al-Mahjub (Revelation of the Hidden), by Mahmoud Ābedi, 3rd ed., Tehrān: Soroush [In Persian]
36. Ibn Arabi, (n.d.). Fotouhat al-Macciea (The Meccan Illuminations), Vol. 1, Beirut: Dāre Sāder [In Arabic]
37. Jāmi, Abd al-Rahmān (2007). Nafahāt al-Uns, by Mahmoud Ābedi, Tehrān: Sokhan [In Persian]
38. Jurjāni, Abolhasan Ali Ibn Mohammad (2001). Al-Ta'rifāt. Beirut: Books House knowledge (Dar al-Kutub al-ilmiyya) [In Arabic]
39. Kākāei, Ghāsem (2006). Unity of Existence from Ibn Arabi and Meister Eckhart's viewpoints, Tehrān: Hermes [In Persian]
40. Malekiān, Mostafā (2001). A way to freedom; An Inquiry into Rationality and Spirituality. Tehrān: Negāh-e Moāser [In Persian]
41. Qoshairi, Abolghāsem (1982) Translation of Qoshairi's Treatise, by Badi al-Zamān Forouzānfar. Tehrān: Elmi-Farhangi [In Persian]
42. Rahimiān, Saeed (2002). Mystical experience and the criterion of its authority. Al Qabasāt. 26: 43-50 [In Persian]
43. Ruzbihān Baqli, Abu Muhammad Ibn Abi Nasr (1965). Sharh al-Shathiyat (Commentary on Ecstatic Sayings). by Henry Corbin and Mohammad Moeen, Tehran: Tahouri [In Persian]
44. Serrāj Tusi, Abu Nasr (2003). Al-Luma Fi L-Tasawwuf, by Reynold Alleyne Nicholson. translated by Mehdi Mohabbati. Tehrān: Asātir [In Persian]
45. Shafiei Kadkani, Mohammad Rezā (2011). Daftar-e Roshanāyi (from mystical heritage of Bāyazid Bastāmi). Tehrān: Sokhan [In Persian]
46. Shairi, Hamid Rezā (2005). A study of The Tense Process of Literary Discourse. Foreign languages Research. 25: 187-204 [In Persian]
47. Shirvāni, Ali (2002). Theoretical principles of religious experience: A comparative and critical study of the views of Ibn Arabi and Rudolf Otto. Qom: Boustān-e ketāb [In Persian]
48. Shams-e Tabrizi (1994). Maghālāt-e Shams, by Jafar Modarres Sādeghi, Tehrān: Markaz [In Persian]
49. Soleimāniān, Hamid Rezā (2009). A study in recognition of linguistic varieties in mystical experience with a look at Persian mystical prose. Mashhad: Marandiz [In Persian]
50. Stace,Walter Terence (1979). Mysticism and philosophy, Bahāuddin Khorramshāhi, Tehrān: Soroush [In Persian]
51. Tājik, Mohammad Rezā (2004). Discourse, Anti-discourse, and Politics, Tehrān: Institute for Research and Development of Humanities [In Persian]
52. Zarrinkoub, Abd Al-Hossein (2000). Persian Sufism in its Historical Background. 3rd ed, Tehrān: Amir Kabir [In Persian]



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 31، شماره 94 - ( 3-1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها