[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: سال 31، شماره 94 - ( 3-1402 ) ::
جلد 31 شماره 94 صفحات 106-85 برگشت به فهرست نسخه ها
خوانش اسطوره-جامعه‌شناختی باب‌های «شیر و گاو» و «بازجست کار دمنه» از کتاب کلیله و دمنه، با تأکید بر طبقات اجتماعی
زهرا جمشیدی 1، داریوش قلعه‌قبادی2
1- دانشگاه حکیم سبزواری ، z.jamshidi@hsu.ac.ir
2- دانشگاه کردستان
چکیده:   (1184 مشاهده)
کلیله و دمنه یکی از آثار ادبی و فرهنگی مشترک هند و ایران است که بسیاری از مطالب مندرج در آن براساس تفکر آریایی ملت‌های مذکور نوشته شده است. در جستار حاضر، به روش توصیفی­-تحلیلی، موضوع قشربندی اجتماعی در باب­‌های «شیر و گاو» و «بازجست کار دمنه» با رویکرد اسطوره‌ـ‌جامعه‌شناختی تحلیل شده است. خوانش اسطوره‌ـ‌جامعه‌شناختی روشی است که می‌­توان به‌یاری آن ریشه اسطوره‌ای پاره‌ای از مفاهیم جامعه‌شناختی را آشکار کرد. آرای ژرژ دومزیل حاکی از این است که طبقه‌بندی در میان اقوام هندواروپایی یکی از اصلی‌ترین ساختارها برای ایجاد نظم اجتماعی بوده است. کینگزلی دیویس و ویلبرت مور نیز چنین نظری در مطالعات جامعه‌شناسانه خود دارند. تحلیل باب‌های ذکرشدۀ کلیله و دمنه با این دو نظریه اسطوره‌­شناختی و جامعه­‌شناختی نشان می­‌دهد که ساختار داستان «شیر و گاو» با ساختار طبقاتی جوامع هندواروپایی منطبق است؛ ساختاری طبقاتی که به‌هیچ‌وجه تحرک طبقاتی را برنمی‌تابد و همان‌طورکه در باب «بازجست کار دمنه» مشخص می­‌شود، اقدام‌کنندگان به تحرک طبقاتی فرجامی جز ادبار و نابودی نخواهند داشت. در باب‌های مطالعه‌شده، دمنه عامل تحرک طبقاتی نافرجام است، کلیله مدافع و پذیرندۀ قشربندی به‌­عنوان واقعیتی انکارناپذیر است، و شیر، مادر شیر و پلنگ، که به طبقه اشراف تعلق دارند، حافظ و نگاه‌دارنده قشربندی به‌عنوان ساختاری تنظیم‌کننده محسوب می‌شوند. قشربندی موجود در این باب‌ها، صورتی دیگر از کنش‌های سه‌گانه اسطوره‌ای جوامع هندواروپایی است که خود عامل شکل‌گیری طبقات اجتماعی در این جوامع شده است.
 
واژه‌های کلیدی: قشربندی، نظریه سه کنش، اسطوره، ژرژ دومزیل، «شیر و گاو»، «بازجست کار دمنه».
متن کامل [PDF 4106 kb]   (349 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. آژند، يعقوب (1375). دربارة ادبيات داستاني: فرهنگ اصطلاحات داستاني. ادبيات داستاني. سال چهارم. شمارة 39: 26-34.
2. اسفزاري، فضل‌الله‌بن‌عثمان‌بن‌محمد و مؤلفي ناشناخته (1380). شرح اخبار و ابيات و امثال عربي کليله و دمنه. تهران: ميراث مکتوب.
3. باتامور، تي. بي (1367). طبقات اجتماعي در جوامع جديد. ترجمة اکبر مجدالدين. تهران: دانشگاه شهيدبهشتي.
4. بودون، ريمون؛ فرانسوا، بوريکو (1385). فرهنگ انتقادي جامعه‌شناسي. ترجمة عبدالحسين نيک‌گهر. تهران: فرهنگ معاصر.
5. تامين، ملوين (1385). جامعه‌شناسي قشربندي و نابرابري‌هاي اجتماعي نظري و کاربردي. ترجمة عبدالحسين نيک‌گهر. چاپ چهارم. تهران: توتيا.
6. خليفه، فرزانه (1390). نقد و بررسي جامعه‌شناختي کليله و دمنه. به راهنمايي علي‌رضا شانظري. پايان‌نامة کارشناسي‌ارشد. دانشگاه ياسوج.
7. دومزيل، ژرژ و ديگران (1391). جهان اسطوره‌شناسي. ترجمة جلال ستاري. چاپ سوم. تهران: مرکز.
8. ريتزر، جورج (1384). نظرية جامعه‌شناسي در دوران معاصر. ترجمة محسن ثلاثي. چاپ نهم. تهران: علمي.
9. طهماسبي، ساسان (1397). بررسي تحرک اجتماعي و شايسته‌سالاري در دورة صفويه (با تکيه بر نهاد وزارت). مطالعات تاريخ اسلام. سال دهم. شمارة 37: 155-192.
10. عضدانلو، حميد (1384). آشنايي با مفاهيم اساسي جامعه‌شناسي. تهران: ني.
11. غلام، محمد (1383). جامعه‌شناسي رمان معاصر فارسي. زبان و ادبيات فارسي دانشگاه خوارزمي. دورة دوازدهم. شمارة 45-46: 129-173.
12. فلاحي، زهره؛ خيالي خطيبي، احمد؛ فربد، محمدصادق (1400). تحليل جامعه‌شناختي اشعار احمد شاملو با استفاده از نظرية عمل پير بورديو. زبان و ادبيات فارسي دانشگاه خوارزمي. سال بيست‌ونهم. شمارة 91: 215-235.
13. قائمي، فرزاد (1391). تحليل اسطورة کيومرث در شاهنامة فردوسي و اساطير ايران برمبناي رويکرد نقد اسطوره‌شناختي. جستارهاي ادبي. دورة چهل‌وپنجم. شمارة 1: 37-64.
14. کوئن، بروس (1372). مباني جامعه‌شناسي. ترجمة غلام‌عباس توسلي و رضا فاضل. چاپ چهاردهم. تهران: سمت.
15. گنجي، پريسا؛ معيني‌سام، بهزاد؛ نفيسي، نادره (1397). طبقات اجتماعي در متون ديني و غيرديني ايران باستان. پژوهش‌هاي تاريخي ايران و اسلام. شمارة 22: 153-173.
16. گولد، جوليوس؛ کولب، ويليام کولب (1376). فرهنگ علوم اجتماعي. ترجمة مصطفي ازکيا و ديگران. تهران: مازيار.
17. گيدنز، آنتوني (1376). جامعه¬شناسي. ترجمة منوچهر صبوري. چاپ دوّم. تهران: ني.
18. لنار، ژاک (1377). جامعه¬شناسي ادبيات و شاخه¬هاي گوناگون آن. درآمدي بر جامعه¬شناسي ادبيات: مجموعه¬ مقالات. گزيده و ترجمة محمدجعفر پوينده. تهران: نقش جهان.
19. محجوب، محمدجعفر (1349). دربارة کليله و دمنه. چاپ دوم. تهران: خوارزمي.
20. محسني، منوچهر (1366). مقدمات جامعه‌شناسي. چاپ دوم. تهران: دوران.
21. مختاريان، بهار؛ کمالي، مريم (1390). تحليلي ديگر از طبقات ساساني. نشر دانش. شمارة 119: 19-28.
22. معيني‌فر، حشمت‌السادات (1391). بررسي ريشه‌هاي نظام کاست در هند. مطالعات شبه‌قاره. سال چهارم. شمارة 10:91-108.
23. ملک، حسن (1386). جامعه‌شناسي قشرها و نابرابري‌هاي اجتماعي. تهران: دانشگاه پيام‌نور.
24. نصرالله منشي، ابوالمعالي (1386). کليله و دمنه. تصحيح و توضيح مجتبي مينوي طهراني. چاپ سي‌ويکم. تهران: اميرکبير.
25. نامورمطلق، بهمن؛ عوض‌پور، بهروز (1395). اسطوره و اسطوره‌شناسي نزد ژرژ دومزيل. تبريز: موغام.
26. نيک‌گهر، عبدالحسين (1387). مباني جامعه‌شناسي. چاپ دوم. تهران: توتيا.
27. واحددوست، مهوش (1389). رويکردهاي علمي به اسطوره‌شناسي. چاپ دوم. تهران: سروش.
28. Arvidsson. S (2006). Aryan Idols, Indo-European Mythology and Science. Translated by Sonia Wichmann. Chicago and London: University of Chicago Press.
29. Benveniste. E (1966). Le Vocabulaire des Institutions Indo-Europeennes. Les editiond du Minuit. Paris.
30. Dhalla, M.N (1938). History of Zoroastrian. London: Oxford University Press.
31. Dumézil, G (2001). Entretiens avec Didier Eribon. Paris: Gallimard.
32. Mallory.j. p&Adams.D. Q (2004). Encyclopedia of Indo-European Culture. London and Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers.
33. Williams. G.M. (2003). Handbook of Hindu Mythology. Library of Congress Cataloging -in- publication data. London: Oxford.
34. Azdānlou, Hamīd (2004). The Basic Terms of Sociology. Tehrān: Ney [In Persian]
35. Āzhand, Yaqub (1996). About fiction literature: a dictionary of fictional terms. Journal of Fiction. 39: 26-34 [In Persian]
36. Botommore, T. B (1988). Social Classes in New Societies. Translated by Akbar Majaduddin. Tehrān: Mirās-e Maktub [In Persian]
37. Boudon, Raymond; Bourricaud, Francois (2008). A Critical Dictionary of Sociology. Translated by Abdul Hosseīn Nīkgohar. Tehrān: Farhang-e Moāser [In Persian]
38. Cohen, Bruce (2012). Introduction to Sociology. Translated by Gholām Ābbās Tavassolī and Rezā Fāzel. Tehrān: Samt [In Persian]
39. Dumézil, Georges et al. (2011). The World of Mythology. Translated by Jalāl Sattārī. Tehrān: Markaz [In Persian]
40. Esfazāri, Fazlullāh Ibn Othman (2001). Description of news, verses and Arabic proverbs of Kalila and Damna. Tehrān: Mirās-e Maktub [In Persian]
41. Falāhi, Zohreh; Khayāli Khatibi, Ahmad; Farbod, Mohammad Sādeq (2021). Sociological analysis of Ahmad Shamlou's poems using Pierre Bourdieu's theory of action. Persian language and literature of Kharazmi University. 91: 215-235 [In Persian]
42. Ganjī, Parīsā; Moeini Sām, Behzād; Nafisi, Nādereh (2017). The Social Classes in Religious and Non-Religious texts in the Ancient Iran. Journal of Historical Researches of Irān and Islam. 22: 173-153 [In Persian]
43. Gholām, Mohammad (2004). The Sociology of the Contemporary Persian Novel. Persian Language and Literature of Kharazmī University. 45-46: 129-173 [In Persian]
44. Gīddens, Anthony (1997). Sociology. Translated by Manouchehr Sabourī. Tehrān: Ney [In Persian]
45. Gould, Julīus; Kolb, Wīllīām (1997). A Dictionary of Social Sciences. Tehrān: Māzīyār [In Persian]
46. Lennār, Jācqu (1998). Sociology of Literature and its Various Branches. Introduction to Sociology of Literature. Tehrān: Naghshe Jahān [In Persian]
47. Mahjoub, Mohammad Jafar (1972). About Kelilah and Demnah. Tehrān: Khārazmī [In Persian]
48. Malek, Hassan (2016). Sociology of Strata and Social Inequalities. Tehrān: Payām-e Noor [In Persian]
49. Mohsenī, Manouchehr (1987). Introduction to Sociology. Tehrān: Dowrān [In Persian]
50. Moīnīfar, Heshmat Al-Sādāt (2012). A Study of the Originals of the Caste System in India. Journal of Subcontinent Studies. 10: 108-91 [In Persian]
51. Mukhtārīān, Bahār; Kamālī, Maryam (2018). Another analysis of Sāsāniān Classes. Nashr-e Dānesh. 119: 28-19 [In Persian]
52. Nāmvar Motlagh, Bahmān; Avazpour, Behrouz (2015). Myth and Mythology by Georges Dumézil. Tabriz: Mughām [In Persian]
53. Nasrullāh-e Monshī, Abu Al-Ma'alī (2006). Kelila and Demnah. by Mojtabā Mīnovī Tehranī. Tehrān: Amīr Kabīr [In Persian]
54. Nīkgohar, Abdol Hosseīn (2007). An Introduction of Sociology. Tehrān: Tuotīyā [In Persian]
55. Qāemī, Farzād (2012). Analysis of Kayumarth Myth in Ferdowsi's Shahnameh and Persian Mythology Based on Mythological Criticism. New Literary Studies. 45(1): 37-64 [In Persian]
56. Rītzer, George (2004). Contemporary Sociological Theory. Translated by Mohsen Salāsi. Tehrān: Elmī [In Persian]
57. Tahmāsbī, Sāsān (2017). A Study of Social Mobility and Meritocracy in the Safavid Era. Journal of Historical Studies of Islam. 37: 155-192 [In Persian]
58. Tumīn, Melvīn (2015). Sociology of Stratification and Theoretical and Applied Social Inequalities. Translated by Abdul Hossein Nikgohar. Tehrān: Tutīyā [In Persian]
59. Vāheddoust, Mahvash (2009). Scientific Approaches to Mythology. Tehrān: Soroush [In Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

jamshidi Z, ghalehghobadi D. A Mytho-Sociological Analysis of the Chapters “The Lion and the Bull” and “Investigation of the Conduct of Dimnah” from the Book Kalila and Dimnah (with an Emphasis on Social Classes). Persian Language and Literature 2023; 31 (94) :85-106
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4241-fa.html

جمشیدی زهرا، قلعه‌قبادی داریوش. خوانش اسطوره-جامعه‌شناختی باب‌های «شیر و گاو» و «بازجست کار دمنه» از کتاب کلیله و دمنه، با تأکید بر طبقات اجتماعی. زبان و ادبيات فارسی. 1402; 31 (94) :85-106

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4241-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 31، شماره 94 - ( 3-1402 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.2 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4642