[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: جلد 32، شماره 97 - ( 11-1403 ) ::
جلد 32 شماره 97 صفحات 209-183 برگشت به فهرست نسخه ها
ایران به‌مثابه دیگری خوانشی متفاوت از منظومه خسرو و شیرین نظامی در نمایش‌نامه فرهاد و شیرینِ صمد وورغون
سعید کریمی قره بابا*
دانشگاه پیام‌نور ، karimisaeed58@pnu.ac.ir
چکیده:   (3735 مشاهده)
صمد وورغون شاعر و نویسنده آذربایجانی در نمایش‌نامه فرهاد و شیرین، منظومه خسرو و شیرین را به‌گونه‌ای برخلاف نیّت نظامی گنجوی به‌سخن درآورده و درصدد برساخت یک خودی/ دیگری بوده است. او در این اثر ایرانیان را دشمن تهدیدکننده سرزمین‌های ماورای ارس جلوه داده و خصومتی فصل‌ناپذیر را میان آنها متصور شده است. وورغون، هم‌صدا با سیاستمداران کمونیست، در پی آن بوده که هویتی مستقل برای جمهوری تازه‌تأسیس آذربایجان تدارک ببیند؛ به‌نحوی‌که با اشتراکات فرهنگی ایران و عثمانی هم‌پوشانی نداشته باشد. پژوهش حاضر با استفاده از شیوه توصیفی‌ـ‌تحلیلی می‌کوشد به این سؤال پاسخ دهد که وورغون خودی و دیگری را چگونه توصیف کرده و از چه راه‌کارهایی برای تعیین و تثبیت هویت فرهنگی قفقاز بهره برده است. نویسنده این نمایش‌نامه، ایرانیان را با جنبه‌های منفی، مانند تجاوز، آدم‌ربایی، والدین‌کُشی، دروغگویی و جز اینها توصیف کرده و درعوض، همه صفات مثبت را به مردم اقلیم بردع نسبت داده است. از جانب دیگر، معرفی شیرین و فرهاد به‌منزله عشاقی برخاسته از آذربایجان و نیز خلق شخصیتی با نام آذربابا بخشی از راه‌کارهای وورغون برای تبلیغ هویت جدید قفقاز بوده است.
 
واژه‌های کلیدی: فرهاد و شیرین، نظامی، وورغون، دیگری، ایرانیت، هویت جدید آذربایجان
متن کامل [PDF 261 kb]   (10 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. اتابکی، تورج (1376). آذربایجان در ایران معاصر. ترجمة محمد کریم اشراق. تهران: توس.
2. اسدی، سلمان (1382). سیر فرهاد در ادبیات فارسی و ترکی. سخن عشق. شمارة 27 و 28: 25- 32.
3. ایبرمز، می‌یر هوارد (1384). فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی. ترجمة سعید سبزیان مرادآبادی. تهران: رهنما.
4. برامکی، اعظم؛ سجودی، فرزان (1393). عروس مهاجر؛ تثبیت هویت فرهنگی «خود» در سرزمین میزبان از طریق فرایند دیگری‎سازی در منظومة خسرووشیرین نظامی. کهن‌نامة ادب فارسی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال پنجم. شمارة 3: 1-24.
5. بشیری، محمود؛ استادمحمدی، نوشین (1391). سیر تحول شخصیت فرهاد در آثار مهم‌ترین مقلدین نظامی. درّ دری، دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد. سال دوم. شمارة 4: 43-60.
6. بیگدلی، غلامحسین (1348). داستان خسرووشیرین نظامی و ادبیات تُرک. دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. شمارة 89: 25-40.
7. بهرنگی، صمد (1382). مجموعة کامل آثار صمد بهرنگی. تبریز: بهرنگی.
8. بیات، فضولی (1390). درآمدی بر اسطوره‌شناسی (اسطوره‌شناسی ترکان). ترجمة کاظم عباسی. تبریز: یاران.
9. بیات، کاوه (1388). توفان بر فراز قفقاز (نگاهی به مناسبات منطقه‌ای ایران و جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان در دورة نخست استقلال 1917-1921). چاپ دوم. تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی.
10. تلاوری، پگاه (1396). اقتباس‌های نمایشی از منظومة خسرو و شیرین نظامی. مطالعات ادبیات. عرفان و فلسفه. دورة سوم. شمارة 2: 64-72.
11. جعفری قنواتی، محمد (1401). آیا گرگ توتم مردم آذربایجان است؟ (نقد و بررسی تاریخی و متن‌شناختی یک ادعا). آینة میراث. سال بيستم. شمارة 71: 149-166.
12. جهانگرد، فرانک؛ نقی‌زاده گرمی، رحمان (1400). بررسی تطبیقی نقش گرگ در اساطیر ملل و اسطوره‌های ایرانی. پژوهش‌های بین‌رشته‌ای ادبی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال سوم. شمارة 5: 31-78.
13. حکمت، ناظم (1381). فرهاد، شیرین، مهمنه‌بانو و آب سرچشمة بیستون. ترجمة ثمین باغچه‌بان. تهران: مینا.
14. خسروی، خسرو (1393). بَردَعه. در: دانشنامة جهان اسلام. زیرنظر غلامعلی حدادعادل. جلد 3. تهران: بنیاد دایره‌المعارف اسلامی: 37-40.
15. دده قورقود (1379). ترجمة فریبا عزبدفتری و محمد حریری اکبری. تهران: قطره.
16. دزفولیان راد، مریم؛ فلاح، غلامعلی؛ بالو، فرزاد (1399). بازنمایی «دیگری» در مثنوی. زبان
17. و ادبيات فارسی دانشگاه خوارزمی. شمارة 28 (88): 177-200.
18. رضایی اول، مریم؛ شامیان ساروکلایی، اکبر (1388). گرگ در منظومه‌های حماسی ایران. زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز. شمارة 211: 105- 134.
19. زرین‌کوب، عبدالحسین (1379). از چیزهای دیگر. چاپ چهارم. تهران: سخن.
20. شفیعی، اسماعیل (1388). بررسی تأثیرات ایدئولوژی سوسیالیسم‌ـ‌کمونیسم بر جریان ادبیات نمایشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی. هنرهای زیباـ‌هنرهای نمایشی و موسیقی. شمارة 37: 35-46.
21. شوالیه، ژان؛ گِربران، آلَن (1385). فرهنگ نمادها. 5 جلد. ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی. تهران: جیحون.
22. شهریار، محمدحسین (1391). مجموعه اشعار. چاپ پنجاهم. تهران: نگاه.
23. شیدایی، شهرام (1382). صمد وورغون. در: دانشنامة ادب فارسی. جلد 5. به‌سرپرستی حسن انوشه. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: 363-367.
24. عارف اردبیلی (1353) فرهادنامه. تصحیح عبدالرضا آذر. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
25. قاسمی‌پور، قدرت (1400). شیرین، شه‌بانویی در خوزستان و میان‌رودان یا شاه‌دختی در ارمنستان؟ (با نگاهی به تاریخ‌نگاری‌های ایرانی، سریانی، ارمنی و رومی). زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز. شمارة 244: 97-122.
26. قربانی قهفرخی، عاطفه؛ یزدانی‌راد، علی؛ براتی اردجی، طاهره (1397). بررسی اسطوره و نماد قوچ در فرهنگ ایران باستان با محوریت قوچ‌های سنگی چهارمحال‌وبختیاری. پژوهش در هنر و علوم انسانی. سال سوم. پیاپی (10). جلد 1: 47-56.
27. قارانقوش، ص (1342). پاره‌پاره (مجموعه اشعار ترکی و بایاتی‌ها). تبریز: ابن‌سينا.
28. کارر دانکوس، هلن (1365). نه صلح، نه جنگ. ترجمة عبدالرضا هوشنگ مهدوی. تهران: نو.
29. کریمی قره‌بابا، سعید (1401). خلق شخصیت فرهاد براساس موازین رئالیسم سوسیالیستی در نمایش‌نامة شیرین و فرهاد ناظم حکمت. زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز. شمارة 246: 211-233.
30. کلیگز، مری (1388). درس‌نامة نظریة ادبی. ترجمة جلال سخنور، الاهه دهنوی و سعید سبزیان. تهران: اختر.
31. کنگرانی، منیژه؛ نامورمطلق، بهمن (1390). شیرین در گفتمان اسطوره‌ای معاصر و بازنمود آن در هنرهای نمایشی. هنرهای زیباـ هنرهای نمایشی و موسیقی. شمارة 43: 15-22.
32. گرین، کیت؛ لبیهان، جیل (1383). درس‌نامة نظریه و نقد ادبی. به ویراستاری حسین پاینده. تهران: روزنگار.
33. لرنژاد، سیاوش؛ دوست‌زاده، علی (1401). سیاسی‌سازی نظامی گنجوی در دوران معاصر. ترجمة قدرت قاسمی‌پور. تهران: خاموش.
34. مسعودی، ابوالحسن علی‌بن‌حسین (1349). التنبیه و الاشراف. ترجمة ابوالقاسم پاینده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
35. معصومی، بهرام (1382). خسرووشیرین. در: دانشنامة ادب فارسی. جلد 5. به‌سرپرستی حسن انوشه. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: 244-254.
36. میرعابدینی، حسن (1382). مروری بر زندگی و آثار بهرنگی. کتاب ماه کودک و نوجوان. شمارة 72: 91-92.
37. نظامی، الیاس‌بن‌یوسف (1389). لیلی و مجنون. تصحیح بهروز ثروتیان. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
38. نظامی، الیاس‌بن‌یوسف (1392). خسرو و شیرین. تصحیح بهروز ثروتیان. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
39. نظامی، الیاس‌بن‌یوسف (1393). شرفنامه. تصحیح بهروز ثروتیان. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
40. وورغون، صمد (1356). فرهاد و شیرین. ترجمة پوراکبر. تهران: دنیای دانش.
41. وورغون، صمد (1396). فرهاد و شیرین. ترجمة رشید صبوری شجاعی. تبریز: ییلاق قلم.
42. یوسفی، حسینعلی (1378). بنای عاشقی بر بی‌قراری است؛ نقد تحلیلی و تطبیقی خسرو و شیرین نظامی و شیرین و خسرو دهلوی. تهران: روزگار.
43. Sarinay, Yusuf (2010). Arşiv Belgelerinde Osmanli-iran Ilişkileri. Ankara: T.C. Başbakanlik, Devlet Arşivleri Genel Müdürlügü, P. 604.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Karimi Qarebaba S. Iran as the Other: A Different Reading of Nizami’s Poem Khosrow and Shirin in Samad Vurgun’s Play Farhad and Shirin. Persian Language and Literature 2025; 32 (97) :183-209
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4321-fa.html

کریمی قره بابا سعید. ایران به‌مثابه دیگری خوانشی متفاوت از منظومه خسرو و شیرین نظامی در نمایش‌نامه فرهاد و شیرینِ صمد وورغون. زبان و ادبيات فارسی. 1403; 32 (97) :183-209

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4321-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
جلد 32، شماره 97 - ( 11-1403 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.09 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4666