TY - JOUR JF - jpll JO - Persian Language and Literature VL - 28 IS - 88 PY - 2020 Y1 - 2020/7/01 TI - Human’s cognitive errors and limitations in Rumi’s narrative with a look at epistemological traditions in philosophy TT - خطاها و محدودیت‌های شناختیِ انسان به روایتِ مولانابا نگاهی به سنت‌های معرفت‌شناسی در فلسفه N2 - مسئله شناخت در زندگی انسان موضوعی دیرینه‌ و محوری است که از سرآغاز تفکر بشر درباره هستی به میان آمده است. مجموعه اندیشه‌های مطرح‌شده در این زمینه دانش معرفت‌شناسی را پدید آورده است. در میراث عرفانی مولانا نکات بدیع و عمیقی درباره مقوله شناخت به‌دست می‌آید و بخش مهمی از آرای او به بحث خطاها و محدودیت‌های شناختی انسان مربوط است. این بحث در سنت فلسفی غرب نیز از جهات گوناگون طرح شده و پاسخ‌ها و تبیین‌هایی یافته است. در این پژوهش کوشش ‌شده، با روش تحلیلی‌ـ‌توصیفی و با رویکردی تطبیقی، ابعاد چندگانه موضوع خطاها و محدودیت‌های شناختی انسان نزد مولانا بررسی شود و برای رسیدن به مقصود نگاهی نیز به سیر موضوع در سنت فلسفی غرب شده است. از این رهگذر، به مقولاتی همچون عقل، تجربه، توهم، تصور و بود و نمود جهان پرداخته شده و پس از روایت سیر تکاملی موضوع در فلسفه غرب، اشارات مولانا در این زمینه نقل و بررسی شده است. درنهایت، نشان داده‌ شده که چگونه مولانا نیز سویه‌های چندگانه خطاها و محدودیت‌های شناخت را کاوش و بیان کرده و آرای او چه شباهت‌هایی با سنت فلسفی غرب دارد. همچنین، تفاوت‌ها و شباهت‌های نگرش فیلسوفان و عارفان در چیستی و چگونگی امر شناخت نیز بررسی شده است. میان فیلسوفان و عارفان درباره موضوع شناخت شباهت­ها و تفاوت­هایی وجود دارد. مهم­ترین تفاوت‌ها را می‌توان به نقش محوری عقل نزد فیلسوفان و بی­اعتباری آن در مقابل بعضی ابعاد دیگر شناخت نزد عارفان نسبت داد. ازسوی دیگر، تمثیل سایه‌ها در فلسفه افلاطون و مسئله بود و نمود و نقش تصور در مواجهه با جهان در دیدگاه فیلسوفان ایده‌آلیست قرن هجدهم، شباهت زیادی با مبانی شناخت‌شناسی در آرای مولانا دارد. در بیان شبا­هت­ها، درمی‌یابیم که بخشی از دیدگاه مولانا در توصیف جایگاه عقل و محدودیت­های شناختی انسان، به آرای عقل­گرایان معرفتی قرن هفدهم شباهت دارد، و در زمینه جایگاه ویژه تجربه در شناخت و کاستی‌های آن، به آرای تجربه­گرایان قرن هجدهم پهلو می‌زند. SP - 7 EP - 36 AU - Etemadi Golriz, Mohammad Javad AU - Abbasi, Habib-Allah AU - Rasoulipour, Rasoul AD - Kharazmi University KW - Cognition KW - Human KW - Error KW - Limitation KW - Rumi KW - Western Epistemology UR - http://jpll.khu.ac.ir/article-1-3801-fa.html DO - 10.29252/jpll.28.88.7 ER -