1- دانشجوی دکتری دانشگاه ایلام 2- عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام ، r.zabihi@ilam.ac.ir 3- عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام
چکیده: (129 مشاهده)
چکیده در منظومۀ فکری ناصرخسرو تناظر یعنی نظیرهسازی و برقراری ارتباط میان اجزا، مراتب و ساحات جهان، انسان و کیش اسماعیلی جایگاه ویژهای دارد. از نگاه او میان مراتب هستی، ساحات وجودی انسان و ابعاد کیش اسماعیلی از جهات مختلف و متعدد شباهتها و ارتباطهای دقیق و ظریفی وجود دارد. این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته در پی پاسخ به این پرسشها است که مهمترین حوزههای تناظر در آثار ناصرخسرو چیست؟ زمینهها و سرچشمههای تناظر در آثار او کدام است؟ و هدف او از طرح و بسط رویکرد تناظرگرایانه چیست؟ نتایج تحقیق نشان میدهد که تناظر عالم صغیر و عالم کبیر، تناظر عالم روحانی و عالم جسمانی، تناظر مراتب دعوت اسماعیلی با اجزای هستی و تأویل اصطلاحات و تعابیر دینی مهمترین حوزههای تناظر در آثار ناصرخسرو به شمار میآید و ریشه و سرچشمۀ توجه ویژه به تناظر در اندیشۀ او به اساطیر و آرای حکمی و فلسفی ملل مختلف و آثار داعیان بزرگ اسماعیلی برمیگردد. حوزههای یاد شده با هم مرتبط است و مهمترین هدف ناصرخسرو از طرح گستردۀ این رویکرد، شناخت هستی، تبیین جایگاه انسان در مراتب جهان و اثبات حقانیت تعالیم اسماعیلی است.