[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
:: ::
برگشت به فهرست مقالات برگشت به فهرست نسخه ها
خوانش اسطوره‌ـ‌‌جامعه‌شناختی باب‌‌های «شیر و گاو» و «بازجست کار دمنه» از کتاب کلیله و دمنه (با تأکید بر طبقات اجتماعی)
زهرا جمشیدی* 1، داریوش قلعه قبادی2
1- دانشگاه حکیم سبزواری ، z.jamshidi@hsu.ac.ir
2- دانشگاه کردستان
چکیده:   (125 مشاهده)
خوانش اسطوره­‌ـ‌جامعه‌شناختی متون، روشی است که می­توان به یاری آن، ریشۀ اسطوره‌ای پاره‌ای از مفاهیم جامعه‌شناسی را آشکار کرد. کلیله و دمنه یکی از آثار ادبی و فرهنگی مشترک هند و ایران است که بسیاری از مطالب مندرج در آن بر اساس تفکر آریایی ملت‌های مذکور نوشته شده است. در جستار حاضر به روش توصیفی­ـ­تحلیلی، موضوع قشربندی اجتماعی را در باب­های «شیر و گاو» و «بازجست کار دمنه» با رویکرد اسطوره­ـ­جامعه‌شناختی تحلیل کرده­ایم. آرای «ژرژ دومزیل» حاکی از این است که طبقه‌بندی در میان اقوام هندواروپایی یکی از اصلی‌ترین ساختارها برای ایجاد نظم اجتماعی بوده است و «کینگزلی دیویس» و «ویلبرت مور» نیز چنین نظری در مطالعات جامعه‌شناسی خود دارند. تحلیل باب‌های ذکرشدۀ  کلیله و دمنه با این دو نظریۀ اسطوره­ای و جامعه­شناختی، نشان می­دهد که ساختار داستان شیر و گاو با ساختار طبقاتی جوامع هندواروپایی منطبق است؛ ساختاری طبقاتی که به هیچ وجه، تحرک طبقاتی را برنمی‌تابد و همان­طور که در باب «بازجست کار دمنه» مشخص می­شود، اقدام‌کنندگان به تحرک طبقاتی فرجامی جز ادبار و نابودی نخواهند داشت. در باب‌های مورد مطالعه، دمنه، عامل تحرک طبقاتی نافرجام، کلیله، مدافع و پذیرندۀ قشربندی به­عنوان واقعیتی انکارناپذیر، شیر، مادر شیر و پلنگ که از طبقۀ اشراف هستند، حافظ و نگاه‌دارندۀ قشربندی به عنوان ساختاری تنظیم کننده محسوب می‌شوند. قشربندی موجود در این باب‌ها، صورتی دیگر از کنش‌های سه‌گانۀ اسطوره‌ای جوامع هندواروپایی است که خود عامل شکل‌گیری طبقات اجتماعی در این جوامع شده است.
 
واژه‌های کلیدی: قشربندی، نظریۀ سه کنش، اسطوره، ژرژ دومزیل، باب شیر و گاو، باب بازجست کار دمنه.
     
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
برگشت به فهرست مقالات برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.08 seconds with 30 queries by YEKTAWEB 4553