1- دانشگاه خوارزمی ، a.setayeshgar58@gmail.com 2- دانشگاه خوارزمی
چکیده: (167 مشاهده)
فن موسیقی از فنون پُرکاربرد شعر بوده که شاعران از آن برای انتقال اندیشههای خویش بهره میجستند. برخی شاعران بهدلیل داشتن تبحُّر در فن موسیقی بیش از دیگران این گفتمان را برای بیان اندیشهها و ساختن تصاویر شاعرانه بهکار بستهاند. بسامد بالای گفتمان موسیقی در شعر این دسته از شاعران و تصویرآفرینی از رهگذر آن نشان از تسلطشان بر فن موسیقی، هم از لحاظ نظری (مانند مباحثی چون سازشناسی و الحان) و هم از نظر عملی (که همانا نوازندگی و آهنگسازیست) دارد. پژوهشِ پیشرو، که بر پایۀ روش تحلیلی-توصیفی است، به واکاوی این مهم در دیوان دو شاعر برجستۀ سبک هندی پرداخته است: صائب تبریزی پیشوای جریان نازکخیالی و بیدل دهلوی پیشآهنگ جریان دورخیالی. ازینرو، ابتدا، با آوردن مثالهایی از ابیات، مفاهیم موسیقی در شعر این شاعران را بررسی و سپس دیدگاه هر دو را در حوزۀ موسیقی مقایسه کرده است. نتیجۀ پژوهش نشان میدهد که دانش موسیقی در بازگشایی رموز شعر این شاعران بسیار مؤثر است، چنانکه بدون ریشهیابی موسیقی، بهمثابهی یک تخصص و حرفه، امکان دستیابی به فهم درست و دقیق برخی ابیات امکانپذیر نخواهد بود. درواقع،این شکل و روش از کاربرد مفاهیم موسیقی، نشانۀ آگاهی از دور به این حوزه نیست، بلکه دلالت بر نوعی معرفت علمی و شناخت از نزدیک دارد. حاصل این جستار که تبیین توأمانی موسیقی نظری و عملی در دو اسلوب نازکخیالی و دورخیالیِ سبک هندی است به سه شاخۀ اصلی شبکهی تداعی، معرفت نظری_عملی و پیوند شعر و موسیقی دلالت دارد.