:: سال 27، شماره 87 - ( 10-1398 ) ::
جلد 27 شماره 87 صفحات 175-153 برگشت به فهرست نسخه ها
روزگار دوزخی آقای ایاز از منظر زیبایی‌شناسی انتقادی مکتب فرانکفورت
مهناز فولادی 1، سهیلا صلاحی‌مقدم2 ، داراب فولادی3
1- الزهراء ، bkouroosh@ymail.com
2- الزهراء
3- آزاد اسلامی واحد آشتیان
چکیده:   (4587 مشاهده)
رضا براهنی، نویسنده معاصر، در قالب رمان روزگار دوزخی آقای ایاز، به نقد ساختار اجتماعی و سیاسی جامعه روزگار خود پرداخته است. با توجه به اینکه تلقی نظریه زیبایی‌شناسی انتقادی مکتب فرانکفورت از هنر و مشخصاً ادبیات، عدم تأیید وضع موجود است و ادبیات را ابزاری جهت اصلاح تضادهای درونی جامعه می‌داند، کوشیده‌ایم اثر پیش‌گفته را با توجه به نظریات هربرت مارکوزه و تئودور آدورنو مطالعه کنیم و نشان دهیم که براهنی با برشمردن معضلات جامعه، نظم موجود را به پرسش کشیده است. مهم‌ترین مؤلفه این نظریه این است که هنرِ خودآیین و انقلابی، به‌دلیل فاصله‌ای که از واقعیت موجود می‌یابد، قدرت انتقاد از واقعیات اجتماعی را به بهترین شکل از طریق صورت و محتوا نشان می‌دهد. دستاورد پژوهش ناظر بر این است که روزگار دوزخی آقای ایاز از نظر صورت و محتوا انقلابی و خودآیین است. محتوای این اثر کل تاریخ حاکمیت‌های ایرانی را تا آن روزگار هدف بازخواست و انتقاد قرار داده است. براهنی ریشه همه مشکلات را استبداد حاکمان و تأیید و سکوت بسیاری از مردم می‌داند. از نظر صورت، این داستان جزء اولین آثاری است که به استقبال نظریه‌های جدید رفته و در قالب مدرن نوشته شده است.
 
واژه‌های کلیدی: رضا براهنی، روزگار دوزخی آقای ایاز، مکتب فرانکفورت، نظریه زیباشناسی انتقادی، هربرت مارکوزه، تئودور آدورنو
متن کامل [PDF 5505 kb]   (947 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: فنون بلاغی
فهرست منابع
1. آذريون، فاطمه و مجيد اکبري (1395) «تعامل ادبيات و هنر با جامعه از منظر آدورنو». شناخت. شمارة 74: 7-21.
2. اسلامي، شهرام و کاظم اميري (1374) «نظرية زيبايي‌شناسي تئودور آدورنو». در: بوطيقاي نو. زير نظر منصور كوشان. جلد اول. تهران: شرکت فرهنگي هنري آرست. 10-21 .
3. اسلامی، شهين (1390) بررسي رئاليسم جادويي در آثار داستاني رضا براهني. پايان‌نامة کارشناسی‌ارشد. دانشگاه ابوعلی سينا.
4. باتامور، تام (1394) مکتب فرانکفورت. حسين‌علی نوذری. تهران: نی.
5. باقری، محسن (۱۳۹۰) بررسي رئاليسم جادويي و بازتاب آن در آثار داستاني رضا براهني. پايان‌نامة کارشناسی‌ارشد. دانشگاه علامه طباطبايی.
6. براهني، رضا (بي‌تا) روزگار دوزخي آقاي اياز. بی‌جا: بی‌نا.
7. ـــــــ (1393) تاريخ مذکر. تهران: نگاه.
8. ـــــــ (1364) کيميا و خاک. تهران: مرغ آمين.
9. ـــــــ (1368) قصه‌نويسي. تهران: البرز.
10. ـــــــ (1358) ظل‌الـله. تهران: اميرکبير.
11. بنيامين، والتر، تئودور آدورنو، هربرت مارکوزه (1388) زيبايي‌شناسي انتقادي. ترجمة اميد مهرگان. تهران: گام نو.
12. جواري، محمدحسين (1380) «نگاهي به تئوري زيبايي‌شناسي آدورنو». پژوهشنامة علامه. شمارة 1: 167ـ182.
13. حيدري، احمدعلي (1387) «نظرية انتقادي مکتب فرانکفورت، هنر منفي در آراي تئودور آدورنو». فرهنگستان هنر. شمارة 10: 63-81.
14. دماوندي، مجتبي و فاطمه جعفري کمانگر (1391) «رمان مدرن، روايتي ديگرگونه و ديرياب». متن‌پژوهي ادبي. شمارة 53: 133-156.
15. رحيميان شيرمرد، محمد (1391) «معماي تفسير در آثار ساموئل بکت (براساس رهيافت‌هاي تئودور آدورنو مبني بر تفسير اثر هنري)». کيمياي هنر. شمارة 6. 36-50.
16. رخساريان، ا (2012) «روزگار دوزخي آقاي اياز يا روزگار دوزخي ما».shahrvand.com. تاريخ دسترسی10/7/1395
17. شاهنده، نوشين (1390) بررسي ماهيت هنر در مکتب فرانکفورت با تأکيد بر آراي آدورنو. رسالة دکتري. دانشگاه علامه طباطبايي.
18. ـــــــ و حسين‌علي نوذري (1392) «هنر و حقيقت در نظرية زيباشناسي آدورنو». حکمت و فلسفه. سال نهم. شمارة 3: 35-60.
19. شجاع، آرمان (1395) «اثر هنري و جهان تجربي: هنر همچون منتقد جامعه در انديشة آدورنو». جستارهاي فلسفي. سال سي‌ام. دورة هفدهم. شمارة 30: 127-147.
20. شروقي، علي (1385) «روزهاي آقاي براهني». مجلة اينترنتي آفتاب. www.aftabir.com. تاريخ دسترسی 2/11/1395.
21. صدقي رضواني، محمدرضا و حاتم قادري (1391) «کنش طبقاتي و تأثير آن بر ادبيات داستاني ايران، مطالعة موردي رضا براهني». پژوهش سياست نظري. دورۀ جديد. شمارۀ 12: 121-140.
22. کلنر، داگلاس (1387) «نقدي بر زيباشناسي مارکوزه». ترجمة علي عامري مهابادي. پژوهشنامة فرهنگستان هنر. شمارة 10: 11-106.
23. کهريزی، آزيتا (۱۳۸۹) بوطيقاي داستان‌نويسي در آثار رضا براهني. پايان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه رازی.
24. مارکوزه، هربرت (1362) انسان تک‌ساحتي. تهران: اميرکبير.
25. ـــــــ (1388) بعد زيبايي‌شناسي. ترجمة داريوش مهرجويي. تهران: هرمس.
26. ـــــــ (1388) گفتاري در رهايي. ترجمة محمود کتابي. آبادان: پرسش.
27. مشفقي، آرش (1389) جريان سيال ذهن در ادبيات داستاني معاصر. رسالة دکتري. دانشگاه تربيت‌معلم آذربايجان.
28. مقدادي، بهرام (1387) «نظرية ادبي آدورنو». هنر. شمارة 75: 9-31.
29. ميلر، آندرو (1385) درآمدي بر نظرية فرهنگي معاصر. ترجمة جمال محمدي. تهران: ققنوس.
30. نوذري، حسين‌علي (1387) «نگاهي به آراي تئودور آدورنو درباب زيبايي‌شناسي و هنر». پژوهشنامة فرهنگستان هنر. شمارة 10: 82-105.
31. ـــــــ (1394) نظرية انتقادي مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعي و انساني. تهران: آگه.
32. هورکهايمر، ماکس و تئودور آدورنو (1384) ديالکتيک روشنگري. ترجمة مراد فرهادپور و اميد مهرگان. تهران: گام نو.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 27، شماره 87 - ( 10-1398 ) برگشت به فهرست نسخه ها